Het Twentse midwinterhoornblazen: oud gebruik of uitgevonden traditie?

DE LUTTE - Tijdens het Twents Kampioenschap op maandag 26 december, is het midwinterhoornblazen een serieuze zaak. In het algemeen wordt het als een eeuwenoude Germaanse traditie beschouwd. Maar is dat wel zo? De meningen blijken nog altijd verdeeld.

Redactie 27-12-16, 11:42 Laatste update: 21-02-17, 15:30 Bron: tubantia

Daar waagde schrijver J.J. Voskuil, volkenkundige van het Meertens Instituut en schrijver van de beroemde romancyclus Het Bureau, aan te twijfelen in een artikel met de cynische titel 'Het tijdelijke met het eeuwige verwisseld, of: op de klank van de midwinterhoorn de eeuwigheid in'.

Jaren ‘20
Volgens de in 2008 overleden Voskuil was het midwinterhoornblazen gewoon een in de jaren 20 van de vorige eeuw 'uitgevonden' traditie. In 2004 verscheen in deze krant al het artikel “De aloude mythe rond de midwinterhoorn weet van geen wijken” over de vasthoudendheid dat het om een eeuwenoud gebruik gaat.

Voskuils onderzoek toont aan dat het midwinterhoornblazen pas tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog een wijdverbreid volksgebruik werd. Gestimuleerd door de Germaanse mythologische interpretaties zou de traditie uitgevonden zijn, aldus Voskuil. Dit is sindsdien in wetenschappelijke kring onomstreden.

Toch Germaans? Of 19e-eeuws?
Volgens voorzitter Gert-Jan Poppink van de stichting Midwinterhoornblazen Twente, zat Voskuil er toch echt naast. De stichting beijvert zich ervoor de traditie in stand te houden, onder andere met dit 'Twents Kampioenschap'. "Een gebruik waarvan bewezen is dat het dateert uit de Germaanse tijd en dat later is vertaald naar een christelijke traditie", zo weet Poppink zeker.

Volgens het Immaterieel Erfgoed, moet de geschiedenis van het hoornblazen recenter worden geplaatst. Met stelligheid zeggen ze op hun website dat het midwinterhoornblazen "in ieder geval in de 19e eeuw in Nederland bestond." Dit baseren zij op een brief aan de burgemeester in 1814, waarin er naar het instrument verwezen wordt.

Serieuze zaak
Hoe verdeeld de meningen ook blijven, het midwinterhoornblazen is een serieuze zaak tijdens de kampioenschappen. Een jury die de door de 36 blazers voorgebrachte klanken moet beoordelen, zit 100 meter verderop in een geblindeerde veewagen, zodat de typische melancholische tonen volstrekt objectief beoordeeld kunnen worden.