CPB: Kabinet legt rekening bij volgende generaties

Als de hogere uitgaven na deze kabinetsperiode jaar op jaar zouden blijven doorgaan (en dus structureel worden), stijgt de staatsschuld automatisch door naar liefst 92 procent van het bbp in 2060. Ter illustratie: zonder een coalitieakkoord (hoewel dat irreëel is, want dan zouden grote problemen blijven liggen) zou de overheidsschuld in 2060 uitkomen op 28,1 procent van het bbp, omdat de economie harder groeit dan het tekort. Maar mét het coalitieakkoord groeit deze naar 91,9 procent van het bbp. Dat is dus een toename van de schuld met meer dan 60 procent. Al moet je daarbij wel bedenken: het kabinet denkt dus dat die hoge uitgaves wel degelijk eenmalig kunnen zijn. En als dat Rutte IV lukt, dan kan het schrikbeeld van het CPB de prullenbak in. 

Dat erkent het CPB ook: als de uitgaven (neem bijvoorbeeld de klimaataanpak) toch eenmalig blijken te kunnen zijn, dan valt het wel weer mee met de oplopende staatsschuld en komt die onder de Europese begrotingsnormen uit.

Het CPB ziet de meeste investeringen van Rutte IV gaan naar klimaat en milieu, onderwijs, sociale zekerheid en defensie. Het CPB waarschuwt daarbij dat door de krappe arbeidsmarkt niet al het geld ook daadwerkelijk kan worden besteed. Ergo: zijn er wel genoeg werknemers om alle plannen te verwezenlijken? Per saldo geeft het akkoord een ‘bestedingsimpuls’, zoals dat heet, van 26,1 miljard euro in 2025.

De doorrekening komt met een bijsluiter. Want, zo schrijft het CPB, sommige plannen zijn nog te vaag, niet genoeg uitgewerkt, om goed te kunnen doorrekenen. ‘Een andere vormgeving dan aangenomen, kan tot andere uitkomsten leiden’, schrijft het CPB daarom. Het zegt bovendien dat om ‘besparingen in de zorg’ te doen, wat Rutte IV op termijn wil, er ‘nadere maatregelen nodig zijn’. Oftewel: daar zal nog wat beleid extra nodig zijn om de doelen te halen. En dat is politiek lastig: voor bezuinigingen krijgen partijen de handen meestal maar moeilijk op elkaar, terwijl het kabinet in de Eerste Kamer voor voldoende steun ook oppositiepartijen moet zien te verleiden.

_{Lees door onder de grafiek}

Hoewel het nieuwe kabinet hoopte dat het zou zorgen voor een extraatje in de portemonnee van burgers, de koopkracht, lijkt dat plan al behoorlijk in de wielen te worden gereden. De hoge inflatie zorgt ervoor dat de meeste burgers er, zo voorspelt het CPB, niet op achteruit zullen gaan, maar ook niet op vooruit.

Dat geldt overigens niet voor gepensioneerden: voor hen wordt een min verwacht. Mede omdat de AOW in het regeerakkoord (in tegenstelling tot de bijstand) niet mee gaat stijgen met het verhoogde minimumloon, valt in die hoek een klap. Pensionado’s blijven waarschijnlijk zitten met een minnetje van 0,4 procent.