...en de schatkist stroomt vol

Elke dag dat de formatie langer duurt, vloeit er 10 miljoen euro meer de schatkist binnen dan eruit gaat. Dat bedrag loopt zelfs verder op als er volgend jaar nog steeds geen kabinet is. Het is het gevolg van het begrotingsoverschot dat volgens het Centraal Planbureau dit en volgend jaar uitkomt op 0,5 en 0,7 procent van het bruto binnenlands product.

Zolang partijen steggelen over een nieuw kabinet - als er überhaupt al onderhandeld wordt - kan de overheid geen extra geld uitgeven. Dat is niet alleen goed voor het tekort, maar ook voor de staatsschuld, die rap daalt: van 434 miljard in 2016 tot 415 miljard in 2018. Kortom: alle reden om de politici nog een tijdje te laten aanmodderen.

Zo simpel ligt het niet. In de cijfers van het Centraal Planbureau is al langer een trend te bespeuren die weinig Nederlanders aangenaam vinden: het deel van het nationale inkomen dat naar belastingen en premies gaat, blijft maar oplopen. Ging voor de crisis nog 35,7 cent per verdiende euro naar de overheid, inmiddels is dat bedrag opgelopen naar 39,3 cent, om tot en met 2021 nog door te stijgen naar 39,7 cent.

Cru gezegd: dat begrotingsoverschot waar minister van Financiën Jeroen Dijsselbloem zo mee pronkt, betalen we grotendeels zelf. Dat is op zichzelf ook logisch, zegt hoogleraar overheidsfinanciën Harrie Verbon. ,,Als de economie groeit, moet er meer belasting worden afgedragen. Mensen komen bijvoorbeeld in een hoger belastingtarief terecht."

Nu er een overschot is, is het niet nodig dat de belastingdruk verder stijgt, stelt Verbon. Hij betoogt dat het een 'goed moment' zou zijn voor belastingverlaging. ,,Wij profiteren van de zwakke euro, maar zuidelijke Europese lidstaten doen dat niet. Als wij meer uitgeven, profiteren die landen ook. Wil je de euro in stand houden, dan moet je dat doen, anders hebben we over een paar jaar hetzelfde probleem als tijdens de crisis."

Nu staan veel partijen niet per se negatief tegenover lagere belastingen: de meeste hebben zelfs een verlaging in hun programma staan. Maar wil de overheid volgend jaar minder ophalen, dan moet dat voor Prinsjesdag wel geregeld zijn. Dan wordt de begroting voor 2018 gepresenteerd. Het is de vraag of er dan wel een kabinet is: de verwachtingen in Den Haag zijn niet hooggespannen. ,,Er gaat niks gebeuren", schat Verbon. Een 'gemiste kans', meent hij.

De belastingbetaler moet zijn hoop vestigen op werkgevers. Het CPB, minister Dijsselbloem en De Nederlandsche Bank vinden dat de lonen te weinig stijgen. Wie meer gaat verdienen moet weliswaar ook meer belasting betalen, maar netto blijft er tenminste geld over om te kunnen laten rollen. Dat is goed voor de economie.

En vooruit: de schatkist.