Na afloop wilde de ‘beroeps-informateur’ weinig kwijt aan de pers. ,,Morgen aan het einde van de middag weet ik meer. Morgen is eerst voor de keuze van een nieuwe Kamervoorzitter.” Wat hij urenlang besprak met Arib? ,,Ik wilde even weten wat de situatie was, eerste gedachtes bespreken over de mogelijkheden en dergelijke.”

De ervaren informateur vliegt in op verzoek van een fors deel van de Tweede Kamer. In de Rooksalon van het parlement bogen de fractieleiders zich vanochtend over de profielschets voor de nieuwe informateur, die het formatieproces vlot moet trekken. Daar kwam dus Tjeenk Willink (79) uit de bus. De minister van Staat was eerder al informateur in 1994, 2010 en 2017. Zoals vaker wordt hij aangezocht als het muurvast lijkt te zitten in een formatie. Zijn aanstelling werd vanmiddag bekrachtigd na een debat in de Tweede Kamer, hij zal binnen drie weken verslag uitbrengen. 

In het debat zei VVD-leider Mark Rutte ‘het vertrouwen te willen terugwinnnen’. ,,De komende weken zal dat mijn streven zijn.” Dat hij zelf een sta in de weg is geworden van een nieuw kabinet, ontkent Rutte: ,,Een formatie gaat eerst over de inhoud. Aan het eind van de formatie praat je over de personen. En volgens mij besluiten partijen zelf wie ze naar voren schuiven. Maar dat speelt allemaal pas aan het einde.”

Van belang is nu ook of partijen in zee willen met de VVD zolang Mark Rutte daar leider van is. 
D66-leider Sigrid Kaag zei dat de formatie nu weer vanaf een ‘nulpunt’ begint. ,,Ik heb opgeroepen tot bezinning. We hebben nu ook een informateur nodig die gaat helpen het vertrouwen te herstellen.” Of zij nog in een kabinet wil waar Mark Rutte deel van uitmaakt? ,,Als u vraagt ‘sluit u Rutte uit?', dan zeg ik: dit is niet het moment te antwoorden op de vraag. We dienen het land niet door alleen maar over de poppetjes te spreken. We gaan dit zorgvuldig doen.”

 Sleutelpartij CDA is terughoudend, maar gooit de deur niet helemaal dicht. ,,Het is van belang dat we even afkoelen. Dat we tijd en rust nemen,” aldus CDA-leider Wopke Hoekstra kort voor het debat. Of hij in een kabinet zou kunnen met Rutte? ,,Wij zijn niet aan zet. Mensen moeten even stoppen met kakelen.” 

Na afloop van het overleg van fractieleiders sloot GroenLinks-leider Jesse Klaver samenwerking niet uit. ,,Het is aan de VVD nu. Wij hebben gezegd dat er een nieuwe politieke cultuur nodig is en dat we geen vertrouwen hebben dat Rutte daarvoor de man is. Meer zeg ik nu ook niet.” 

Bekijk hieronder de reacties van enkele Kamerleden.

PVV-leider Geert Wilders wil liever helemaal nieuwe verkiezingen, maar volgens hemzelf is ‘daar waarschijnlijk geen steun voor in de Tweede Kamer'.

PvdA-leider Lilianne Ploumen wilde niet zeggen of ze nog in een kabinet wil met Rutte. ,,We hebben de motie van wantrouwen gesteund, als het aan ons lag was Rutte nu geen premier meer. Maar het is nu niet aan ons om het voortouw te nemen: we zien het wel.”

Ook CDA-leider Wopke Hoekstra hield zich op de vlakte.

Sinds een notitie van het eerste verkennersduo uitlekte waarin de naam van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt werd genoemd, zit het proces muurvast. 

Uit de notitie bleek dat premier Mark Rutte in zijn gesprek met de verkenners toch over Omtzigt had gesproken, volgens critici leek het erop dat Rutte het kritische Kamerlid wilde wegpromoveren. Rutte ontkende in eerste instantie over Omtzigt te hebben gesproken, maar toen alle gespreksverslagen en andere papieren van de verkenners vorige week boven tafel kwamen, moest hij erkennen dat hij Omtzigt wel ter sprake had gebracht.

Maar gelogen had hij niet, bezwoer de premier vorige week in een marathondebat in de Tweede Kamer. Hij had er geen herinnering aan, een uitleg die op weinig begrip of geloof in het parlement kon rekenen. De premier overleefde ternauwernood een motie van wantrouwen, maar zelfs zijn partners uit het huidige, demissionaire kabinet, CDA en D66, waren zeer kritisch. 

Zij dienden samen een motie van afkeuring in. Gert-Jan Segers, de leider van de vierde coalitiepartner ChristenUnie, liet afgelopen weekend weten niet te willen deelnemen aan een nieuw kabinet met de VVD indien dat door Rutte zou worden geleid. Verkenners Kajsa Ollongren (D66) en Annemarie Jorritsma (VVD) werden vervangen door ministers Wouter Koolmees (D66) en Tamara van Ark (VVD). De Kamer besloot hen vorige week aan de kant te zetten, omdat ze in de ogen van het parlement te dicht op de politiek zitten.