Kaag geeft toe: 'We hebben het niet zien aankomen, we hebben dit verkeerd ingeschat’

VIDEOOpnieuw is er een Nederlands vliegtuig onderweg naar Afghanistan om te evacueren. Het kabinet erkent in het Kamerdebat dat de snelheid van de opmars van de taliban totaal onderschat is. ,,We zijn overvallen.”
Ook is Nederland nu wel van plan om meer Afghanen te helpen dan alleen de tolken.

Niels Klaassen, Hanneke Keultjes 17 aug. 2021 Laatste update: 17-08-21, 16:41

Gisteren vertrok een eerste evacuatievlucht naar Afghanistan, maar dat vliegtuig kon niet landen door de chaos in Kaboel. Demissionair minister Sigrid Kaag van Buitenlandse Zaken (D66) erkende vanmiddag in het Kamerdebat dat het tempo van de opmars van de taliban zwaar onderschat is.

,,Het heeft de hele internationale gemeenschap verrast. Er heeft zich een ramp voltrokken. Onze verwachting was, dat is nu dus naïef gebleken, dat het Afghaanse leger meer weerstand zou kunnen of willen bieden. We hebben het niet zien aankomen, we hebben de situatie verkeerd ingeschat (...) Er vallen veel lessen te trekken. Dit is een dramatisch einde. Ik kijk er met een enorme somberheid naar. Ik ben bang dat alle verworvenheden in één keer worden weggevaagd.”

Al het Nederlandse ambassadepersoneel heeft Afghanistan gisteravond verlaten. Het was de bedoeling dat de tijdelijk zaakgelastigde zou worden vervangen door de ambassadeur, die elkaar om de zes weken afwisselen. Maar dat kon vanwege de veiligheidssituatie niet. Een tijdelijk ambassadeteam -inclusief ambassadeur en 62 militairen voor hun bescherming- is nu onderweg naar de regio. Zodra het mogelijk is landen ze in Kaboel.

Kaag spreekt tegen dat Nederlands ambassadepersoneel de Afghanen die voor de Nederlandse ambassade hebben gewerkt in de steek zou hebben gelaten.

Naar schatting zeker duizend Afghanen hebben recht op asiel
Tot dusver wilde het kabinet alleen lokale tolken helpen die de Nederlandse missies assisteerden, maar door de schrijnende situatie ter plekke wordt dat een ‘bredere groep’, zo beloofde demissionair minister Sigrid Kaag (D66). Ze noemde onder meer koks en beveiligers.
Aantallen kan het kabinet echter niet delen. ,,We kijken zeer welwillend naar individuele schrijnende gevallen”, zei ook staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (VVD) in het debat.
Het aantal Afghaanse tolken is wel scherper in beeld. Door Nederland zijn 273 tolkenpassen uitgereikt sinds de tijd dat de Nederlandse krijgsmacht actief was in de Afghaanse provincie Uruzgan. In totaal zijn nu al 111 tolken en hun gezinnen in Nederland, zei minister Ank Bijleveld van Defensie (CDA). ,,Dat zijn ongeveer 500 mensen.” Nog eens 65 defensietolken mogen naar Nederland komen, plus 35 tolken die hebben gewerkt voor de politietrainingsmissie EUPOL. ,,Alles bij elkaar opgeteld zijn het 1.000 mensen die hier naartoe komen”, aldus Bijleveld. Ze benadrukte dat niet alle Afghanen die voor Nederland hebben getolkt naar Nederland willen komen. ,,Sommigen wilden naar andere landen, sommige willen Afghanistan niet verlaten.”
Nu de situatie in Afghanistan zo ‘dramatisch’ verslechtert, zal het kabinet dus wel meer lokaal personeel beschermen dan alleen de tolken. In de Kamer was al langer scherpe kritiek op de strenge selectiecriteria. Veel beveiligers, logistiek personeel en koks die voor de Nederlandse missie hebben gewerkt kregen geen asielvergunning, maar dat wordt nu anders. ,,De situatie is zo verslechterd dat we nu spreken over een veel bredere groep mensen die in aanmerking moet komen”, zei Kaag. ,,Dat is een verandering van het kabinetsstandpunt, een verbreding. Koks, beveiligers: daar komt nog een verdere toelichting op.”

Compound ontruimd

Zondag werd het ambassadepersoneel plotseling van het bed gelicht door de Amerikanen. ,,De boodschap was ‘nu ontruimen’. Dat was midden in de nacht. ‘De compound wordt binnenkort overvallen door de taliban, ga nu naar de luchthaven’", zei Kaag, die wilde benadrukken dat de Nederlandse diplomaten geen andere keus hadden dan mee te gaan met de Amerikanen. ,,Zij konden alleen internationaal uitgezonden personeel meenemen.”

Het lokale, Afghaanse ambassadepersoneel wacht nu nog op hulp. Kaag hoopt dat de komende dagen nog een flink aantal mensen in veiligheid kan worden gebracht. ,,Zeker het lokale ambassadepersoneel. Zij hebben alles in het werk gesteld om het vertrek van de tolken mogelijk te maken.”

Vanuit Kaboel wordt straks geprobeerd om mensen te evacueren. Nederlanders en Afghaanse helpers - zoals tolken - buiten de hoofdstad kunnen lastig geholpen worden. ,,Wij hebben niet de middelen om mensen uit delen van Afghanistan te halen. Daar kampen alle landen mee. Zij die verder weg van Kaboel wonen moeten nog grotere risico's nemen om de luchthaven te bereiken, het is allemaal totaal onzeker.”

Luister voor het laatste nieuws naar de AD Nieuws Update: