Kabinet luidt noodklok: opvangplekken asielzoekers raken op, gemeenten moeten plek creëren

In een brief aan de Tweede Kamer schrijft demissionair staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Asiel) vanavond dat er sprake is van ‘een zorgwekkende situatie’. Het kabinet stuurt daarom een brandbrief aan commissarissen van de koning, burgemeesters en wethouders en gedeputeerden om snel meer asielzoekerscentra (azc's) te openen. Ook worden mogelijk tijdelijke units geplaatst op rijksgrond en wordt geïnventariseerd welke gebouwen ‘eenvoudig geschikt kunnen worden gemaakt voor tijdelijke bewoning'. 

Ook doet het kabinet een beroep op provincies en gemeenten om huizen beschikbaar te stellen voor asielzoekers die in ons land mogen blijven. Van hen wonen er 11.000 nog steeds in azc's. Als die zouden doorstromen naar een woning, zijn er meer opvangplekken voor nieuwe asielzoekers. Daarbij moeten gemeenten ook aan ‘onorthodoxe’ maatregelen denken, zoals hotels.

Het aantal mensen dat in Nederland asiel aanvraagt stijgt snel, schrijft de VVD-bewindsvrouw. De afgelopen periode was er ‘een onverwacht hoge instroom’ van asielzoekers uit Turkije, maar er kwamen ook asielzoekers uit Libanon en Belarus. In juli waren negenhonderd extra bedden nodig, deze maand al zevenhonderd. Dat is nog zonder de instroom van Afghanen, die momenteel uit Kaboel worden geëvacueerd. Het COA heeft een totale opvangcapaciteit van ruim 29.000 plekken, waarvan er nu 27.000 bezet zijn. ,,De grenzen van de opvangcapaciteit komen razendsnel in zicht”, constateert Broekers-Knol.

Volgens haar is de noodopvang ‘een uiterste maatregel’, die het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) nog kan inzetten om crisisnoodopvang te voorkomen. Die minimale voorzieningen zijn volgens Broekers-Knol ‘zeer onwenselijk’ en ‘moeten dus absoluut worden voorkomen’. ,,Alleen schouder aan schouder kunnen we de inzet van (crisis)noodopvang nog voorkomen", schrijven Broekers-Knol en minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken aan de lokale overheden.

Daarom rekt het COA de opvangcapaciteit nu al op. Azc’s worden niet meer voor 91 procent maar voor 100 procent gevuld. ,,Een onwenselijke, maar noodzakelijke maatregel”, stelt Broekers-Knol. Ook zoekt het COA in huidige contracten met gemeenten naar ‘extra ruimte’. Dat is niet zonder risico. ,,Dit zijn maatregelen die afbreuk doen aan de leefbaarheid, beheersbaarheid en veiligheid van locaties.” Op sommige azc's geven groepen asielzoekers al vaak overlast. De Inspectie Justitie en Veiligheid constateerde in juni dat dit tot ‘zorgwekkende’ situaties leidt. 

De staatssecretaris stelt dat de instroom van asielzoekers de komende periode ‘door geopolitieke ontwikkelingen’ alleen maar gaat stijgen. Zo wijst ze op de invloed van de coronapandemie, waardoor in landen als Tunesië, Libanon en Turkije de economie in het slop zit. In die landen worden al veel migranten opgevangen, die mogelijk verder proberen te reizen.

Ook komen er meer mensen naar Nederland voor gezinshereniging. Door alle reisbeperkingen die door de pandemie werden veroorzaakt, konden zij eerder niet naar ons land komen. ,,Al met al is er alle reden om aan te nemen dat de toenemende asielinstroom zal aanhouden", aldus Broekers-Knol.

Door die ontwikkelingen is er volgens haar ‘extra inspanning en capaciteit’ nodig bij politie, marechaussee, GGD, COA en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Daarvoor zijn waarschijnlijk extra mensen en extra geld noodzakelijk, al maakt het kabinet vooralsnog geen geld vrij. Wel waarschuwt de staatssecretaris dat het ‘niet uitgesloten’ is dat asielzoekers langer moeten wachten op uitsluitsel. Die periode is nu al lang. 

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: