Kiezer wacht op derde dag van de raadsverkiezingen

Een deel van de stembureaus (ruim 1700) is al sinds maandagochtend open. Woensdag zijn dat er ongeveer 8800. Op grote stations waar al twee dagen gestemd kan worden is het tot nu toe rustig geweest, meldt een woordvoerder van de NS. Van de vier grote steden had Den Haag tot dusver de grootste opkomst met 8,5 procent van de stemgerechtigden. In Utrecht is 6,8 procent komen stemmen, in Amsterdam 6,2 procent en in Rotterdam 5,1 procent.

Als de stembussen woensdagavond sluiten, lijken lokale partijen de grote winnaar te worden van de gemeenteraadsverkiezingen, voorspellen meerdere opiniepeilers. Kopstukken van landelijke partijen kruisten dinsdagavond nog de degens tijdens een rechtstreeks uitgezonden televisiedebat van de NOS, maar volgens peilingen krijgen de lokale partijen deze raadsverkiezingen meer stemmen dan ooit. Een slotpeiling van onderzoeksbureau I&O Research voorspelt dat zij ruim een op de drie stemmen krijgen.

Het televisiedebat dinsdagavond was wat gemankeerd. VVD-leider Mark Rutte en D66-leider Sigrid Kaag lieten zich vervangen omdat ze aanwezig moesten zijn bij een debat in de Eerste Kamer en PVV-voorman Geert Wilders meldde zich af met griep. Een deel van het debat ging ook niet over de gemeenteraadsverkiezingen, maar over de oorlog in Oekraïne.

De oppositiepartijen openden de aanval op het kabinetsbeleid. SP-leider Lilian Marijnissen zei dat Oekraïense vluchtelingen vooral in rijkere gemeenten moeten worden opgevangen. PvdA-Leider Lilianne Ploumen verwijt de regeringspartijen te bezuinigen op de jeugdzorg en GroenLinks’er Jesse Klaver vindt dat de huidige regeringspartijen de verzorgingsstaat hebben afgebroken. VVD, D66, CDA en ChristenUnie verdedigden juist de keuzes van het kabinet.

_{Tekst gaat verder onder kieswijzer}

Het lijkt de kiezer allemaal niet te beïnvloeden. Bij de vorige verkiezingen haalden de lokale partijen samen bijna 30 procent van de stemmen, nu zou dat hoger uitvallen. Wel moet daarbij worden gezegd dat veel kiezers hun keuze nog niet hebben gemaakt en de opkomst bij de verkiezingen waarschijnlijk net zo laag is als vier jaar geleden: iets meer dan de helft van de stemgerechtigden ging toen naar het stemlokaal. Dat maakt dat de uitslag lastig te voorspellen is.

Al sinds de eeuwwisseling zit de steun voor lokale partijen in de lift. Het gevolg is dat alle landelijke partijen ook in de huidige peilingen weer wat inleveren ten opzichte van de vorige raadsverkiezingen in 2018. Ook volgens Peil.nl is een derde van het electoraat van plan op een lokale partij te stemmen. Het gaat vooral om kiezers die bij Kamerverkiezingen op PVV, SP, JA21, FvD of BBB stemden en die niet in alle gemeenten op de kieslijst staan. Maar meer dan bij vorige raadsverkiezingen zegt nu ook de achterban van andere partijen een stem op een lokale partij te overwegen.

Er kan gestemd worden in 333 gemeenten. Elf gemeenten doen niet mee omdat daar door gemeentelijke herindelingen al verkiezingen zijn geweest.

Bekijk hieronder al onze video's over de gemeenteraadsverkiezingen: