Minister: informatie over donorwet nu essentieel

Nu het voorstel na veel gebakkelei is aangenomen, moet zorgminister Bruno Bruins aan de bak.

Vanaf 1 juli 2020 krijgt iedereen van achttien jaar en ouder zonder registratie een brief met de vraag of ze wel of geen organen willen afstaan. Als burgers na een herhaling niet hebben gereageerd op dit verzoek, komt er bij hun naam 'geen bezwaar' te staan in het donorregister. Daarmee zijn ze in principe orgaandonor. Mensen krijgen daar bericht van en de keuze kan altijd nog worden gewijzigd.

Maar voor het zover is moet zorgminister Bruins (VVD) nog heel wat zaken regelen. Ten eerste gaat er onmiddellijk een brief naar de Tweede Kamer met de mededeling dat de minister nu op zoek gaat naar geld. Want de overgang kost volgens berekeningen van het ministerie van Volksgezondheid eenmalig 65 miljoen euro.

Dat geld wordt gebruikt om iedere volwassen Nederlander aan te schrijven. Ook moet de automatisering achter het registratiesysteem op de schop, omdat de keuze 'geen bezwaar' wordt toegevoegd. Daarnaast zal actieve donorregistratie 7 tot 8 miljoen euro per jaar kosten, onder meer omdat gemeenten burgers actief gaan informeren over de nieuwe wet als ze op het gemeentehuis langskomen. 

Sowieso is goede voorlichting essentieel. Bruins: ,,Mensen denken bijvoorbeeld, omdat de stemming in de senaat zo in het nieuws is geweest, dat ze nu al automatisch donor zijn, maar de wet gaat pas over tweeënhalf jaar in. Dus moeten we een grote campagne opzetten om alles duidelijk te maken voor de burger."

Extra aandacht is nodig voor de 2,5 miljoen mensen die laaggeletterd zijn, beseft de minister. ,,Ik zal samen met belangenorganisaties een plan maken om ook deze mensen optimaal te bereiken."

Politiek gezien moet Bruins eerst bij minister van Financiën Wopke Hoekstra (CDA) langs om te kijken hoe het kabinet budget kan vrijmaken voor uitvoering van de nieuwe donorwet. Daarover zal bij de Voorjaarsnota meer duidelijk worden, verwacht de bewindsman. Hij wil nog niet zeggen het geld bij zijn eigen departement vandaan moet komen of uit de algemene middelen.

Ook de Tweede Kamer is nog niet klaar met het voorstel van Dijkstra, ondanks dat haar plan na urenlange debatten door de senaat is aangenomen. De benodigde maatregelen van bestuur zullen de komende tijd nog langskomen. Dit zijn de regels waardoor de wet kan worden uitgevoerd.

Daarbij is met name de wijze waarop wordt omgegaan met de rolverdeling tussen de nabestaanden en de arts belangrijk. De senaat heeft namelijk na veel gesteggel bepaald dat de regering in gesprek moet met de zorgwereld om landelijke afspraken te maken die nabestaanden het laatste woord geven. Daarbij geldt als leidraad: zijn er geen nabestaanden of hebben die grote bezwaren tegen de keuze die van een overledene geregistreerd staat, dan zal de arts geen organen wegnemen.

Momenteel staat de mening van maar 6,16 miljoen Nederlanders geregistreerd: 60 procent zegt 'ja' tegen orgaandonatie, zo'n 29 procent zegt 'nee' en circa 11 procent laat de beslissing over aan een ander. Alle betrokkenen bij de nieuwe wet zien het als belangrijkste doel dat van iedereen straks een mening geregistreerd staat.

De vraag is de komende tijd wel hoeveel mensen actief 'nee' zullen zeggen tegen orgaandonatie, uit woede over het aangenomen plan van Pia Dijkstra.