Niet alleen GroenLinks heeft sleutel voor meerderheid

Het applaus klinkt hard en de glimlachen op de gezichten zijn breed. ,,Nu komt het op ons aan!’’, roept Klaver, op de ochtend na de verkiezingen met een enorme slagroomtaart voor zijn neus. Hij houdt nog vast aan de boodschap waarmee hij de verkiezingen in ging: GroenLinks is de partij die nodig is voor een meerderheid en dus gaat de partij het kabinetsbeleid naar groen en naar links af laten slaan.

‘Wij hebben de sleutel in handen’, mailde Klaver gisteren nog naar zijn achterban. Probleem is alleen: dat klopt niet meer. Waar GroenLinks lang dacht dat zij de enige partij waren die de coalitie in hun eentje aan een meerderheid kon helpen, zijn er nu plots drie gegadigden voor die rol. Forum voor Democratie op rechts, met een monsterzege van 13 zetels in de Eerste Kamer, maar – belangrijker nog voor GroenLinks – ook de ‘linkse vriend’ PvdA kan het kabinet in hun eentje van voldoende steun voorzien.

GroenLinks bezweert dat dat ‘prima’ is, omdat de sociaaldemocraten grofweg gedeelde idealen hebben. Maar Lodewijk Asscher maakt van klimaat niet zo’n groot punt als Klaver. De PvdA-leider sprak woensdagavond al over pensioenen en de woningmarkt als prioriteiten. Klaver ziet het klimaat als ‘eerste horde’, omdat het klimaatakkoord eind mei af moet zijn.

En dat is niet het enige probleem waar GroenLinks zich na de provinciale statenverkiezingen mee geconfronteerd ziet. De partij heeft altijd gezegd dat de volgende Tweede Kamerverkiezingen een tweestrijd tussen de VVD en GroenLinks zouden worden. Maar daar is ineens, als een duveltje uit een doosje, een derde partij die een gooi doet naar de macht.

De campagnestrategie moet daarop worden aangepast, geeft de partij toe. Maar, zo klinkt het ook, er is nog steeds een premierstrijd met kandidaten op links en rechts. Daarvoor ligt Klaver volgens een ingewijde nog steeds ‘in positie’, met mogelijke ‘aantrekkingskracht’ op gematigde CDA’ers en VVD’ers en ook op de D66-kiezer. ,,Onze piek moet nog komen.’’

GroenLinks kijkt voor inspiratie naar de Verenigde Staten. Daar, zeggen prominente partijleden, werd de actiebereidheid bij (linkse) democraten groter nadat Trump werd verkozen. De winst van Thierry Baudet, zo hoopt de partij, zou in ons land wel eens voor hetzelfde effect kunnen zorgen.

Hoe dan ook heeft GroenLinks weer verkiezingen gewonnen. Met een record dit keer. Hij kan er wel aan wennen, grapte Klaver. Wakker worden met een zetel extra. Toen hij ging slapen, stond GroenLinks nog op acht zetels – een evenaring van het record uit 1999. Toen hij wakker werd, was het record met negen zetels verbroken. In 2017, bij de Tweede Kamerverkiezingen, was het andersom. Van de exitpolls die toen 16 zetels voor de partij in het vooruitzicht stelde, bleken er toen bij het ochtendgloren nog 14 over.

Ondanks de blijdschap over de negende zetel zal er nu ook sprake zijn van een kater, al is er niemand die hardop over een teleurstelling wil spreken. Het moest immers een tweestrijd tussen Klaver en Baudet worden. Die heeft Baudet glansrijk gewonnen. Thierry Baudet is jong, nieuw en bestormt Den Haag. Precies dat wat Jesse Klaver van GroenLinks ooit ook was. En iedereen die Klaver kent, weet dat hij niet graag een wedstrijd verliest – ook al is het maar een tussensprintje.