De Hond heeft een aantal hypothetische situaties voorgelegd aan kiezers om te zien wat ze gestemd zouden hebben als er bepaalde componenten zijn toegevoegd of weggehaald. In het geval van een Lijst Pieter Omtzigt zou deze 27 zetels krijgen, waarmee die lijst in die hypothetische situatie groter is dan de VVD. 

In de variant dat Omtzigt lijsttrekker van het CDA is, zouden de christendemocraten 20 zetels halen volgens de peiling. Dat zijn vijf zetels meer dan tijdens de afgelopen verkiezingen en zou ook één zetel meer betekenen dan dat het CDA tijdens de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 heeft behaald.

„Dit is natuurlijk niet een prognose voor een verkiezingsuitslag”, aldus De Hond. “Maar laat wel zien in welke richting de grote verschuivingen gaan vanuit enerzijds de zeer sterke positie onder de kiezers van Pieter Omtzigt en aan de andere kant de enorme verwevenheid van de electorale positie van de VVD met de populariteit van Mark Rutte.”

In de reguliere peiling zou de VVD zes zetels minder behalen dan tijdens de verkiezingen van 17 maart jongstleden, namelijk 28 in plaats van 34. Daarmee zou de VVD nog steeds de grootste partij worden, maar de voorsprong op nummer twee D66 (25 zetels, +1) bedraagt in dat geval slechts drie zetels.

De peiler koppelt de zetelvermindering aan de commotie de afgelopen dagen rondom de mislukte verkenning en rondom demissionair premier en VVD-leider Mark Rutte. Rutte overleefde een Kamerdebat daarover met moeite.

Het debat draaide om de vraag wie met de toenmalige verkenners Ollongren en Jorritsma had gesproken over de positie van het kritische Kamerlid Pieter Omtzigt. Rutte gaf uiteindelijk toe dat hij dat was geweest, maar dat hij dat eerst was vergeten. De oppositie diende een motie van wantrouwen in, zijn beoogde coalitiepartners D66 en CDA kwamen met een motie van afkeuring.

In de enquête van De Hond is de deelnemers ook voorgelegd wat zij gedaan zouden hebben als zij in de Tweede Kamer hadden gezeten en over de twee moties hadden moeten stemmen. Ruim de helft (54 procent) van de Nederlanders had dan voor de motie van wantrouwen gestemd, 26 procent ook voor de motie van afkeuring. Ook onder de kiezers van de VVD zou 37 procent voor één van de twee moties gestemd hebben en 20 procent van de Nederlanders zou voor geen van de twee moties gestemd hebben.

De deelnemers is ook gevraagd of de partij waarop ze hebben gestemd aan een nieuw kabinet zou moeten meedoen als Rutte premier zou worden. Bij de kiezers van de huidige drie regeringspartners is een meerderheid die vindt dat die partij niet met Mark Rutte moet gaan regeren: D66 (68 procent), CDA (57 procent) en ChristenUnie (57 procent). Van de kiezers van JA21 vindt 51 procent van wel, en bij de VVD stemmers vindt 77 procent dat de VVD kan regeren met Rutte als premier.

Een eerdere peiling van EenVandaag onder 21.000 deelnemers liet eveneens zien dat het vertrouwen in Rutte is gedaald. EenVandaag constateert een daling naar 25 procent. Vorige week had nog 54 procent vertrouwen in Rutte als minister-president. 

VVD-stemmers staan wel in ruime meerderheid achter hun leider; acht op de tien (81 procent) heeft nog vertrouwen in Mark Rutte, aldus het opiniepanel van EenVandaag. Ze vinden dat hij zich de afgelopen tien jaar heeft bewezen en denken bovendien dat er, ondanks deze kwestie, niemand is die een betere premier en VVD-leider zou zijn, zeker niet in deze coronatijd.

Ook het premierschap van Mark Rutte staat voor zijn eigen kiezers niet ter discussie: 88 procent vindt het acceptabel dat hij nog demissionair premier is, zo blijkt uit het panel. Negen op de tien VVD-stemmers (90 procent) vinden Rutte ook geschikt om in een nieuw kabinet weer de leiding te hebben.

Mark Rutte zelf wil door als VVD-leider en blijft namens zijn partij premierskandidaat, ook al wil zijn huidige coalitiepartner ChristenUnie niet meer met hem in een nieuw kabinet. ,,Ik ben strijdbaar”, zei Rutte tegen NOS en RTL. ,,Dat is mijn gevoel vandaag en dat hou ik vast.” Wel zei hij dat ‘de afgelopen dagen’ hem ‘niet onbewogen’ laten.

Bekijk hier al onze video’s over de politiek: