Reacties op de mislukte kabinetsformatie

PvdA-leider Lodewijk Asscher eist duidelijkheid over het mislukken van de formatie. ,,De polarisatie in de samenleving, de onzekerheid op de arbeidsmarkt en de noodzaak van een socialere economie vergen antwoorden van een nieuw kabinet. Daarom is het belangrijk dat de onderhandelaars na twee maanden eerlijk aangeven waarom het niet lukte'', aldus Asscher. Dat moet meer zijn dan de woorden ,,teleurstelling" en ,,migratie", zei de PvdA-voorman, verwijzend naar de uitspraken van de vier partijen.

PVV-leider Geert Wilders noemt het goed nieuws dat maandag de formatiegesprekken tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks zijn beëindigd. Op Twitter meldt hij: ,,Zeer goed nieuws. Geen GroenLinks". Wilders laat verder weten dat ,,de PVV als tweede partij van Nederland volledig beschikbaar is''.

Gert-Jan Segers, fractieleider van de ChristenUnie, wacht meer informatie af: ,,De onderhandelingen zijn mislukt. Het verslag van de informateur en een debat daarover zullen nodig zijn om te weten te komen waarom.''

SGP-voorman Kees van der Staaij is niet verbaasd dat de onderhandelingen om een kabinet van VVD, CDA, D66 en GroenLinks te vormen zijn mislukt. ,,Het vastlopen van de onderhandelingen is begrijpelijk. Teveel grote verschillen op hoofdonderwerpen. Benieuwd naar eindverslag en hopelijk nu snel debat'', aldus Van der Staaij op Twitter.

Emile Roemer, fractieleider van de SP, vindt het ,,geen verrassing dat de formatie is geklapt, gezien de enorme verschillen tussen VVD, CDA, D66 en GroenLinks." Wel moet snel duidelijk worden waarom het mis is gegaan en door wie. 

Uitleg van Schippers en een snel debat is nodig. Een nieuwe onderhandelingsronde komt eraan, en dat kan lang duren. Wat mij betreft gaan we niet zitten wachten maar juist nu snel aan de slag om acute problemen van mensen aan te pakken."

Ook Greenpeace reageerde op de stukgelopen onderhandelingen. De milieuorganisatie is teleurgesteld dat de formatiebesprekingen zijn vastgelopen, zegt woordvoerder Faiza Oulahsen. ,,In welke nieuwe samenstelling er nu geformeerd gaat worden, de opgave blijft dezelfde. Linksom of rechtsom moeten de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs worden gehaald. Er is grote steun voor een echt groen regeerakkoord, zowel vanuit de samenleving als vanuit het bedrijfsleven.''

Die brede steun laat volgens Greenpeace zien dat de tijd er echt rijp voor is. ,,Bovendien hebben alle politieke partijen behalve PVV zich destijds gecommitteerd aan Parijs.''

Volgens D66-onderhandelaar Alexander Pechtold is er niet één schuldige die de formatie heeft laten springen. 

,,We zochten naar de overeenkomsten. Met het ene onderwerp waren we al verder dan het andere'', aldus Pechtold. Ook bij het onderwerp migratie zouden vorderingen zijn gemaakt, maar die bleken uiteindelijk onvoldoende.

Pechtold benadrukte dat hij heel teleurgesteld is, omdat de vierpartijencoalitie van VVD, CDA, D66 en GroenLinks zijn eerste keus was.

Volgens hem hebben alle vier partijen ,,echt geprobeerd om de kloven te overbruggen". Deze ronde is afgelopen, concludeerde hij. ,,We moeten nu kijken hoe het verder gaat."

Klaver reageerde ,,nuchter'' op het stranden van de onderhandelingen ,,omdat ik weet dat alle collega's, en wij ook, hebben geprobeerd echt tot elkaar te komen''. Hij bedankte zijn mede-onderhandelaars daarom meermalen.

Premier Mark Rutte (VVD), deelnemer aan het mislukte formatieoverleg, noemde het jammer dat de formatie met CDA, D66 en GroenLinks is mislukt.

De VVD had deze coalitie niet bedacht voor de verkiezingen, aldus Rutte. Maar volgens hem is er serieus naar gekeken door alle partijen. Migratie bleek het struikelblok, maar de VVD-voorman wilde niet zeggen waar het precies op stuk liep. 

Migratie, naast het klimaat en de inkomensverhoudingen een van de drie hoofdpijndossiers van de onderhandelaars, was volgens Rutte het eerste heikele onderwerp waarover de vier partijen zich grondig bogen. Dat liep meteen mis. In ,,behoorlijk veel'' deelkwesties konden ze elkaar wel vinden, maar de verschillen bleken uiteindelijk te groot.

Vanochtend hadden alle vier de partijen nog de hoop dat we eruit konden komen, zei Rutte. Hij wilde ook geen schuldige aanwijzen voor het vastlopen van de formatie, maar benadrukte dat het kwartet gezamenlijk zijn conclusie trok. De vier hebben ,,steeds in hele plezierige onderlinge verhoudingen'' onderhandeld.

De VVD-leider wil nu eerst de tijd nemen om zich te beraden op hoe het verder moet. Maar niet te lang. ,,Het land moet geregeerd worden.''