Specialist waarschuwt: natuurbrand als in Portugal kan ook in Twente ontstaan

Adriaan ter Huurne, specialist natuurbranden van de Brandweer Twente, windt er geen doekjes om: zo’n gigantische natuurbrand kan ook in ons land ontstaan. Maar hij voegt er meteen aan toe dat de omstandigheden in Portugal de kans wel groter maken. “Het is daar gemiddeld warmer en droger dan bij ons en de luchtvochtigheid is lager. Verder heb je daar bergen, die zorgen voor snellere verspreiding van het vuur. Bergopwaarts krijg je namelijk een soort schoorsteentrek, waardoor het vuur razendsnel klimt. Daar hebben wij in ons vlakke land niet zoveel last van. Maar als de wind bij ons waait over een gortdroog uitgestrekt heideveld gaat het ook hier razendsnel. We hebben bijvoorbeeld op de Veluwe al vaker heel grote bosbranden gehad  en in 2011 ging het in het Aamsveen ook heel hard. Daar hebben we toen met bijna 40 brandweerwagens uit heel Nederland gestaan.”

Volgens Ter Huurne is het Portugese waarschuwingssysteem niet heel anders dan hier. “Zowel daar als hier vertrouwen we voor een groot deel op meldingen van het publiek. Verder werken ze daar met uitkijktorens van waaruit je rookpluimen op grote afstand kunt zien. Wij doen dat met verkenningsvliegtuigjes, die bij code Oranje de lucht ingaan. Als die iets zien kunnen ze direct waarschuwen en zijn we er snel bij. Dat is trouwens ook de reden dat bij code Oranje alle stookontheffingen worden ingetrokken: als iedere boer dan gewoon doorgaat met het verbranden van afval zijn er te veel rookpluimen in de lucht en zien we niet meer waar ècht iets aan de hand is.”

De kleurcoderingen zijn heel belangrijk voor de inzet van de brandweer. Bij code Donkergroen is er niets aan de hand, bij Rood is iedereen in de hoogste staat van paraatheid. Dan zet bijvoorbeeld Defensie de blushelikopters klaar om uit te vliegen. Code Rood komt niet heel vaak voor. Ter Huurne: “Ook als het zo lang droog en heet blijft als deze week is dat nog geen reden tot code Rood. Pas als de wind gaat aanwakkeren, dan wordt het gevaarlijk. Want de kleurcodering zegt niets over de kans op natuurbrand; die is in alle jaargetijden ongeveer even groot. Maar de kans op verspreiding van de brand is veel belangrijker. Onze inzet is dus afhankelijk van de kleur. Bij code Donkergroen heb je aan een wagen genoeg, bij Rood gaan we met vier voertuigen op een brandmelding af. In zo’n geval moet je meteen een eerste klap kunnen uitdelen.”

De brandweer waarschuwt iedereen uiteraard voorzichtig te zijn met vuur in deze zomerse dagen. Ze vraagt ook om te letten op verdachte situaties. Ter Huurne: “De meeste natuurbranden ontstaan door menselijk handelen. Iedereen denkt dan meteen aan weggegooid glas of een sigarettenpeuk, maar we zien veel vaker dat mensen onzorgvuldig omgaan met een zomers kampvuurtje of een buitenbarbecue. Ze denken dat het vuur uit is, maar het smeult nog na.”

En als die code rood dan toch langskomt en je zit in het risicogebied, wat is dan verstandig? Ter Huurne kan het niet genoeg benadrukken: “Vlucht op tijd! We zien te vaak dat mensen wachten tot het allerlaatste moment. En dat ze dan ook nog alle spullen willen inpakken. Ze rijden het liefst met volgeladen caravan van de camping af. Maar als iedereen tot het laatste moment wacht raken smalle wegen in recreatiegebieden snel verstopt. En dan kunnen wij er ook niet meer langs om te blussen. Dus ons advies: als die brand bij je in de buurt is, maak zo snel mogelijk dat je wegkomt!”