Het is geen excuus voor wangedrag in de topsport, vindt Ben Middelkamp (66), mental coach uit Nijverdal.„Maar in de evolutie van de mens zien we altijd en overal kopieergedrag. Trainers en coaches doen het ook en dat zal niet veranderen. In elke sport gebeurt het, niet alleen in het turnen. Trainers zien succes bij sporters uit andere landen of teams en nemen het over. Ook al voel je aan dat het ver gaat: als het succesvol is en iedereen doet het, wordt het al snel normaal.”

Erik ten Hag uit Oldenzaal (50) doet er niet moeilijk over: hij pikt ook van anderen. „Maar ik voeg er nieuwe elementen aan toe”, zegt de trainer van Ajax. „Ik blijf nadenken en innoveren. In mijn manier van werken zitten veel Duitse elementen, ik heb ook niet voor niets twee jaar bij Bayern München gewerkt. Als het om benadering van sporters gaat, merk ik dat mijn generatie harder is opgevoed dan de huidige. De generatie daarvoor heeft een nog rauwere opvoeding gehad. Er werden zeker ook vernederende opmerkingen gemaakt, maar het idee bestond dat we er weerbaarder van werden. In topsport moet je grenzen verleggen.”