Feest, drama en protesten bij opening Paralympics

In de apotheose van de openingceremonie van de Paralympische Spelen van Rio, die moet leiden tot het onsteken van het paralympisch vuur, loopt oud-atlete Márcia Malsar voetje voor voetje en steunend op een metalen looprek in de richting van de volgende fakkeldrager.

Op de door hevige regen glibberige ondergrond en overmand door de emoties van het kolkende stadion, verliest de winnares van de eerste paralympische gouden plak voor Brazilië in 1984 ineens haar evenwicht, de fakkel schiet uit haar hand en ze komt ten val.

Een tel houdt het stadion de adem in, om Malsar dan in een massale huldeblijk te ondersteunen bij het opklauteren. Ze vervolgt onder luide toejuichingen haar tocht en draagt de fakkel dan over aan de blinde Adria Rocha. Op haar beurt geeft de pas gestopte atlete het vuur door aan zwemmer Clodoaldo Silva, Braziliaans recordmedaillist op de Paralympics met 13 plakken. Hij heeft de eer om in het Maracanã het vuur te ontsteken.

Vallen en opstaan
Symbolischer voor de Paralympische Spelen kan het vallen en opstaan van Malsar bijna niet zijn. Want doorgaan na tegenslag en toch je doel bereiken, is dat niet het wezen van de paralympische sport?

Het is ook de boodschap die verpakt zit in de show, spectaculair geopend door de gehandicapte atleet Aaron Wheelz, die zich heeft toegelegd op halsbrekende toeren in zijn rolstoel. Vanaf een megahelling vliegt hij letterlijk het stadion binnen, gevolgd door een spetterende vuurwerkshow.

Het eerste deel van de show die volgt is nog licht van toon en vol pure Rio-promotie, met de karakteristieke samba in een rolstoel, Braziliaanse muziekklassiekers en de stranden, symbool van sport, cultuur en diversiteit in de stad.

Kloppend hart
Mooie symboliek zit er ook in de entree van de paralympische ploegen van de 159 deelnemende landen aan de Spelen van Rio, voor Nederland aangevoerd door vlaggendraagster Marlou van Rhijn. De borden waarop de namen van de landen staan afgebeeld hebben de vorm van een puzzelstukje. Op het middenterrein van het stadion vormen die samen een hart, dat na voltooiing met een licht-, muziek- en videoshow tot leven komt. Het kloppende hart staat zo voor de eeuwig durende energie voor ieder mens en iedere sporter, valide of met een beperking.

Een stevige confrontatie met de harde werkelijkheid volgt als negen kinderen met een handicap, ondersteund door hun vaders, de paralympische vlag het stadion binnendragen. De kinderen zelf hebben de grootste lol en zwaaien vrolijk naar de toeschouwers, maar op de tribunes worden volop emoties weggeslikt en wellen de tranen.

Boegeroep
Het fel meelevende en voor het merendeel Braziliaanse publiek grijpt de openingsceremonie ondertussen ook aan voor een krachtig politiek statement. Voorafgaand aan de show wordt er al spontaan en luidkeels 'Fora Temer' ('Weg met Temer) gescandeerd, gericht tegen de vorige week aangetreden en niet bij iedereen even geliefde president Michel Temer, die de afgezette Dilma Rousseff is opgevolgd.

Tijdens de ceremonie herhaalt zich dat tweemaal. Eerst als Carlos Arthur Nuzman, de voorzitter van het Braziliaanse organisatiecomité van Rio 2016, in zijn speech onder meer de federale regering bedankt. Minutenlang maken de toeschouwers op de tribunes van het Maracanã Nuzman het spreken onmogelijk door een hels fluitconcert, boegeroep en opnieuw het scanderen van de kreet 'Fora Temer', afgewisseld met 'Brazilië, Brazilië!'.

Als Temer kort daarna zelf het woord neemt om in een heel kort zinnetje de Paralympische Spelen van Rio 2016 voor geopend te verklaren, wordt hem zelfs die paar woorden onmogelijk gemaakt door de woedend fluitende toeschouwers. Een nieuwe vuurwerkshow en de harde muziek van het volgende programma-onderdeel overstemmen het protest snel, maar pijnlijk is het eerste publieke optreden van het nieuwe staatshoofd van Brazilië wel.