Nauwelijks bewijs voor mechanische doping

Wat moeten we nu geloven, wíe moeten we nu geloven? Wordt er in profpeloton nu gesjoemeld met fietsen, of niet? Grofweg zijn er op dit moment 3 manieren bekend om te sjoemelen met een racefiets: een motortje inbouwen, elektromagnetische strips aanbrengen en het gewicht onder de door de UCI verplichte 6,8 kilo sjoemelen.

1. Het motortje
We weten al veel langer dat het mogelijk is om een motortje in een fiets in te bouwen: in de begin jaren van de 21e eeuw waren er al racefietsen uitgerust met elektrische hulp. Tegenwoordig kunnen die motortjes volledig worden weggewerkt in het frame: het kost zo'n 3.000 euro om er eentje te laten inbouwen.

Bij vrijwel elke motortjesdiscussie wijzen de vingers naar Fabian Cancellara, die in de Ronde van Vlaanderen van 2010 Tom Boonen loste op de Muur van Geraardsbergen alsof hij een kleuter op een fiets met zijwieltjes was. Maar Cancellara reed helemaal niet hard de Muur op, zoals blijkt als je een stopwatch naast de beelden houdt en zijn tijd vergelijkt met andere renners. Het leek vooral snel omdat Tom Boonen zo langzaam ging.

Een ander filmpje (zie onder) dat de motortjestheorie doet oplaaien is dat van Ryder Hesjedal in de Ronde van Spanje van 2014. Hij valt in een bocht naar links, zijn fiets stuitert op het asfalt en daarna draait zijn fiets een paar rondjes. Het ziet eruit alsof de fiets wordt aangedreven terwijl Hesjedal ernaast ligt. Maar hoe vreemd het er ook uitziet: het is een gevolg van een natuurkundige wet. Het achterwiel draait nu eenmaal vóór de val en dat blijft ook nog even draaien na de val. Zodra het wiel de grond raakt, komt de fiets weer in beweging.

Sinds de Tour de France van 2010 controleert de UCI af en toe op motortjes in fietsen. Met röntgenapparatuur, met cameraatjes die in de zadelbuis worden neergelaten, met lomp sloopwerk en sinds vorige week ook met een app op een tablet. Precies 1 keer werd er iets gevonden: afgelopen zaterdag, in de fiets met de initialen van Femke Van den Driessche erop.

2. Elektromagnetische strips
Een nieuwe vorm van mechanische doping: La Gazzetta dello Sport weidde er 2 pagina's aan op de maandag na het WK veldrijden. Volgens een anonieme bron in de Italiaanse sportkrant werkt het als een Maglev-trein, die wordt aangedreven door elkaar aantrekkende magneten. Een achterwiel dat ermee is uitgerust zou 200.000 euro kosten en 40 tot 60 watt leveren: op de Mont Ventoux goed voor een tijdwinst van minuten.

Maar het artikel in La Gazzetta is op z'n zachtst gezegd nogal chaotisch. Bij navraag bij mecaniciens en fabrikanten blijkt dat er nogal wat twijfels bestaan of het elektromagnetische achterwiel wel echt werkt in een fiets. De ruimte tussen het achterwiel en het frame zou te groot zijn. Bovendien: je moet de strips in of op het achterwiel en het frame plakken - en dat is, zeker met een magneetje, makkelijk te controleren.

3. Te lichte fietsen
In 1994 voerde de UCI een regel in over het gewicht van fietsen. Die moeten minimaal 6,8 kilo wegen. De reden is tweeërlei: de veiligheid van renners zou in gevaar komen als hun fietsen te licht (en wellicht te fragiel) worden, en het moet zorgen voor een eerlijk speelveld. Over beide redenen kun je discussiëren. Maar een regel is een regel.

Het probleem is vooral dat de UCI er nauwelijks op controleert. Het zou heel makkelijk moeten zijn (even een fiets op de weegschaal en klaar), maar het heeft geen prioriteit. Tot frustratie van sommige renners, zoals Bauke Mollema, die twee jaar terug in de Tour nog pleitte voor meer controles.

De kans dat er daadwerkelijk met gewicht wordt gesjoemeld? Relatief groot. Maar de winst die renners en ploegen ermee halen is relatief klein. Netto houd je dus niet bijster veel over. Vermoedens en geruchten zijn er zat - maar hard bewijs? Dat is er voorlopig nauwelijks.