Enorme blunder begaan op werk? Zo beperk je de schade

Een email verkeerd verstuurd, de plank misgeslagen in een presentatie of verkeerde bedragen overgemaakt, er kan van alles misgaan op de werkvloer. Remko van der Drift is directeur van het Instituut voor Faalkunde en spreekt, traint en schrijft over falen. ,,We moeten anders kijken naar fouten. Begrijp me niet verkeerd: fouten zijn niet fijn. Soms hebben ze afschuwelijke gevolgen, zoals een vliegtuigcrash. Juist daarom hebben ze in de luchtvaart een veilige ‘faalcultuur’, ze praten open over fouten en bijna-fouten, zonder dreiging van straffen. Het cliché is nu eenmaal waar: van fouten leren we.’’

Hetzelfde zegt arbeidspsycholoog Arjan van Dam. ,,Veel bedrijfsculturen doen alsof het mogelijk is om géén fouten te maken. Dat is gewoon niet zo. Overtredingen zijn een ander verhaal; je moet niet de regels aan je laars lappen of veiligheidsvoorschriften negeren. Maar werken of leven zonder fouten, dat kan niet.’’

Zo ga je van falen naar leren:

1. Speel open kaart
Van der Drift: ,,Vertel altijd eerlijk wat er mis is gegaan. Dat vraagt lef. We zijn vaak bang voor reputatieschade en onze maatschappij is gericht op het tonen van succes.’’

Van Dam: ,, Op korte termijn lijkt verhullen misschien beter, op lange termijn kan het dingen juist erger maken.’’ Dan is een vergissing bijvoorbeeld niet meer terug te draaien of te herstellen. Of de fout komt alsnog uit en dan heb je niet alleen iets verkeerd gedaan, maar het ook nog verborgen.

2. Neem verantwoordelijkheid
Van der Drift: ,,Je kunt niet afdwingen dat mensen positief reageren op je faalverhaal. Je kunt jezelf wel sturen. Ga niet meteen jezelf verdedigen of de schuld afschuiven op een ander. Probeer te accepteren wat er is gebeurd door je fouten als feiten te zien. Neem verantwoordelijkheid voor het herstel.’’

3. Bied perspectief
Van Dam: ,,Vertel niet alleen wat er is mis gegaan aan je baas, bedenk wat je volgende keer anders gaat doen. Kunnen collega’s ervan leren? Sommige bedrijven laten nieuwe medewerkers zelfs boeken met fouten lezen. Als iemand anders een fout al heeft gemaakt, hoef jij dat immers niet meer te doen.’’

4. Verander je houding
Van Dam: ,,Ik spreek vaak mensen die zeggen: ‘ik mag geen fouten maken’ of ‘ik móet het goed doen’. Het klinkt positief, maar kan leiden tot burn-out.’’

Als je absoluut geen fouten wilt maken, ga je juist minder goed presteren, vertelt Van der Drift. ,,Sommige mensen denken dat sommige kwaliteiten aangeboren en onveranderlijk zijn. Fouten zijn dan een bewijs van onvermogen: zie je wel, dat kan ik niet. Denk liever: je kunt het nog niet.’’

Als je je instelt op leren en ontwikkelen, word je bovendien flexibeler en kun je juist mákkelijker met tegenslag omgaan. Van Dam: ,,Je vraagt eerder om hulp, herkent fouten als je ze maakt en verwerkt ze sneller.’’

5. Vertrek als fouten maken geen optie is
Van Dam is zelf een keer van een project gehaald na een fout. ,,Veel organisaties zeggen wel dat ze ‘lerend’ zijn en toch worden fouten afgestraft. Ik ben toen weggegaan. Tja, dat klinkt misschien als gek advies, maar als je wil leren en jezelf ontwikkelen en het bedrijf staat daar niet voor open, dan houdt het op.’’

Foutje gemaakt? Zo vertel je dat aan je baas: