'Kans op dubbele dip als overheidssteun stopt’

Afgelopen week maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bekend dat de werkloosheid in juli omhoog kroop. Het aantal faillissementen ligt dit jaar onder het aantal van vorig jaar. Zo op het oog lijken de gevolgen van de coronacrisis wel mee te vallen. Een beeld dat ook in andere Europese landen te zien is. In Europa is de werkloosheid zo’n 7,7 procent. Dat is niet heel veel meer dan voor de crisis.

Uit een onderzoek van ING blijkt dat zonder de steunmaatregelen de werkloosheid in de EU rond de 11 procent zou hebben gelegen. Tijdens de kredietcrisis was dat overigens 13 procent. ,,Toen bezuinigden de overheden als antwoord op de crisis. Dat is slecht voor de arbeidsmarkt. Nu komen ze met steunmaatregelen’’, aldus ING-econoom Carsten Brzeski in een podcast over het onderzoek.

Een ander voordeel is dat door de steunmaatregelen de koopkracht van de mensen op peil blijft. En dat helpt het herstel. Zodra de lockdownmaatregelen werden versoepeld, begonnen de consumenten weer geld uit te geven, waardoor de economie zich veel sneller herstelde dan verwacht.

Brzeski wijst erop dat de steunmaatregelen in de meeste landen nog dit jaar aflopen. Omdat ze zo effectief zijn, is voortzetting geboden, meent de econoom. ,,Zeker omdat de overheden nu goedkoop geld kunnen lenen om de steun te betalen. Maar belangrijker is dat de werknemers vertrouwen houden in de economie en niet bang hoeven te zijn hun baan te verliezen. Daardoor zijn ze eerder bereid geld uit te geven.’’ Er is nu sprake van herstel aldus Brzeski. ,,Als de steunmaatregelen stoppen, is het gevaar dat de economie inzakt. Dan krijg je een dubbele dip.’’

Nederland is tot nu toe relatief goed door de crisis gekomen. De werkloosheid is laag en de economische krimp minder groot dan in veel andere landen. Dat betekent niet dat het leed geleden is. MKB-Nederland, de belangenbehartiger voor het midden- en kleinbedrijf, wijst erop dat nog steeds massaal steun nodig is. ,,Van het eerste pakket maakten 140.000 bedrijven met in totaal 2,4 miljoen werknemers gebruik’’, aldus een woordvoerder. ,,Op het tweede steunpakket doen nog 36.000 bedrijven met in totaal 700.000 werknemers een beroep.’’

In oktober lopen de Nederlandse steunmaatregelen af. Maar zonder een nieuw steunpakket dreigt een golf aan faillissementen, waarschuwt Hans Biesheuvel van ondernemersorganisatie ONL. ,,De overheid moet de schouders eronder zetten om banen te behouden. Dit vereist maatwerk en dus kennis van de specifieke situatie en noden in verschillende sectoren.’’

Biesheuvel wil extra steun voor bedrijven in sectoren als de evenementen- en reisbranche. Die ondernemingen worden zwaar getroffen, maar als het virus onschadelijk is gemaakt kunnen ze weer prima gaan draaien. Tot die tijd moet de overheid bijspringen, meent Biesheuvel. Steun kan komen in de vorm van deeltijd-ww, of bijvoorbeeld een pauzefaillissement. ,,Dan worden de activiteiten van een bedrijf tijdelijk stilgelegd.’’

MKB-Nederland pleit voor ruimhartige afbetalingsregelingen voor belastingen en kredieten bij de bank. Het kabinet geeft ondernemers de mogelijkheid om tijdelijk geen belasting te betalen. Banken bieden bedrijven de kans om rente en aflossing tijdelijk stop te zetten. Zo houden ze geld in kas om andere kosten te betalen.

Maar het gaat om uitstel, geen afstel van betaling. Als dat betekent dat ondernemers straks in één keer hun schuld moeten betalen komen er veel alsnog in de problemen. Gespreide betaling kan dan een uitkomst zijn. Ook moeten de bestaande regelingen zoals inkomenssteun blijven bestaan, bepleit MKB-Nederland.