‘Kun jij in jouw werkomgeving schitteren, of vergiftigt hij je?’

De ontdekking van fraude bij advocatenkantoor Pels Rijcken leidde er recentelijk toe dat de hele notaristak van dit grote kantoor werd opgeheven. In het kielzog van deze turbulentie kwamen er berichten naar buiten over een onfrisse werkcultuur bij het bedrijf, waar geschreeuwd en gediscrimineerd zou worden.

Is dit per definitie een toxisch werkklimaat? Warm krijg je het er in ieder geval niet van, maar dat is nog geen antwoord. Want kun jij in deze omgeving schitteren, of vergiftigt hij je? Misschien ben jij wel de trekker van de nieuwe cultuur en krijg je alle ruimte om daarin een heldenrol te pakken. Om te bepalen of een omgeving toxisch is, gaat het er altijd om of deze omgeving je helpt of juist remt om je doelen te bereiken.

Een groot prestigieus advocatenkantoor aan de Zuidas is de setting van de roman De Urenfabriek, geschreven door een ambitieuze studente die na twee jaar haar baan bij een groot advocatenkantoor opgaf om iets heel anders te gaan doen. Uiteraard berust elke overeenkomst met de werkelijkheid op toeval. 

Toch bleek het boek zeer herkenbaar voor haar oud-collega’s, aldus de auteur. Beschikbaar moeten zijn in het weekend, spa rood halen met een rietje voor je patroon en worstelen met onmogelijke deadlines. Is het allemaal gelukt, dan gooit je patroon het drankje weg en geeft hij je werk terug vol met rode strepen. Dat is niet echt een werkomgeving die motiveert.

Een giftige werkomgeving vind je niet alleen op grote kantoren met advocaten en notarissen. Na de zelfdoding van een Amsterdamse brandweerman vorig jaar werd gerept over een werkklimaat dat de een omschrijft als geintjes waar je tegen moet kunnen en de ander als een pestcultuur. De zelfdoding zou de vierde zijn in acht jaar tijd bij dit brandweerkorps en bij tenminste drie van de vier zou sprake zijn geweest van pestgedrag.

Of dit werkklimaat de reden was voor de zelfdoding is moeilijk te zeggen; ook andere factoren spelen een rol. Misschien vraag je je ook even af waarom iemand – als het zo erg is  – dan niet een andere baan zoekt. De betrokkene had altijd al bij de brandweer willen werken, het was zijn jongensdroom. En die geef je niet makkelijk op.

Vertrekken is sowieso niet gemakkelijk. Hoe vaak ik als spreker bij grote organisaties al niet heb gehoord van werknemers dat het zo bijzonder is dat ik doe wat ik leuk vind. Dat zouden zij ook wel willen, maar dan beginnen ze over de hypotheekkorting, ‘het onzekere van een eigen bedrijf’ en zo volgen er nog een heleboel redenen waarom zo’n stap voor hen niet is weggelegd.

Zit daar eigenlijk niet het antwoord in op de vraag wanneer een werkomgeving voor jou toxisch is? Op het moment dat je (bijna) altijd met tegenzin naar je werk gaat – of dat nu is omdat je het gevoel hebt dat je gepest wordt, er een nare omgang is tussen (sommige) collega’s of dat je je werk saai vindt - en alleen maar argumenten kunt verzinnen waarom je niet weg zou kunnen, dan weet je zelf toch ook dat je er verkeerd zit?

Dat gaat geen omgeving worden waarin jij mooie resultaten neer gaat zetten en je fijn gaat voelen. De moeilijkheid is om in actie te komen. Voor de auteur van De Urenfabriek heeft de stap nemen in ieder geval geloond. Zij werkt nu als schrijver, trainer en spreker.

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: