Moeten we niet gewoon méér uren gaan werken? ‘Iedereen die ik ken houdt hoofd net boven water’

We hebben in Nederland momenteel een schreeuwend tekort aan personeel. Er staan 400.000 vacatures open en overal in het land loopt van alles vast - met name in de zorg, het onderwijs, de bouw, de horeca en de dienstverlening. De redenen: vergrijzing, verzelfstandiging, het ontstaan van nieuwe banen (hallo, crypto-influencers!), en het overstappen naar banen met meer zekerheid tijdens de coronacrisis. 

Het is een onderwerp waar de knapste koppen van het land zich nu over buigen. Bijvoorbeeld de SER, die vorige week een rapport publiceerde. Hun belangrijkste conclusie: mensen moeten gewoon maar méér uren gaan werken.

Ik twijfel over deze oplossing. Als stress-expert zie ik juist veel mensen die gebukt gaan onder werkdruk. Als ik om me heen kijk, krijg ik niet de indruk dat mensen uren per week over hebben waarin ze nu maar wat lanterfanten. Sterker nog: iedereen die ik ken is takkesdruk, en houdt het hoofd maar nét boven water in de maalstroom van werk, het draaien van de BV Gezin en andere verplichtingen. In het belang van de economie mogen dan méér uren gewenst zijn, in het belang van de gezondheid zou ik juist pleiten voor ietsje minder.

Om het arbeidsprobleem aan te pakken is er volgens mij iets anders nodig. Het personeelstekort is namelijk ook een waarderingstekort. De grootste tekorten spelen bij beroepen die weinig worden gewaardeerd, veel regeldruk kennen, idiote werktijden hebben, en bovendien slecht worden betaald. Zolang in Nederland een verpleegkundige met twintig jaar ervaring minder salaris ontvangt dan een net startende ‘social media marketeer’, moeten we niet gek opkijken dat mensen massaal zware arbeid verruilen voor computerwerk.

Er is dus een brede herwaardering nodig van werk. Mijn voorstel: de meest essentiële banen het meest ontzorgen, en het beste waarderen. Je zou bijvoorbeeld kunnen werken met een systeem met categorieën. Categorie A: de mensen zonder wie er gelijk levensgevaar ontstaat - denk artsen, verpleegkundigen en politie. Hier denk ik aan twee keer modaal. Dan groep B, zonder wie er grote problemen ontstaan op de middellange termijn: docenten, conducteurs, afvalverwerkers, bagagesjouwers. Categorie C zijn de mensen die ons leven aanwijsbaar makkelijker of leuker maken: horeca, therapeuten, kappers, entertainers. Tot slot categorie D (hier denk ik minimumloon): de mensen die - laten we eerlijk zijn - niemand echt zou missen als ze er niet waren. Talkshowgasten, managementconsultants, sneaker-designers, flitshandelaren, en ja: ook columnisten.

Het is maar een ideetje, he? Ik laat het uitwerken graag aan de mensen die écht wat kunnen. Ik hoor wel op welke rekening ik mijn te veel betaalde salaris mag terugstorten.

Thijs Launspach is psycholoog en stressexpert. Hij schreef hierover de boeken Fokking druk (2018), Werken met millennials (2019) en Werk kan ook uit (2020). 

Bekijk de video’s over werk en carrière in onderstaande playlist: