‘Van overal ‘ja’ op zeggen word je populair, maar van regelmatig ‘nee’ zeggen krijg je respect’

Stap ik over naar een baan bij de concurrent? Zal ik dat project op gaan starten dat me veel werk gaat kosten maar wel erg prestigieus is? Accepteer ik die promotie, ook al betekent dat een hoop meer administratieve taken? 

Het werkbestaan zit vol met dit soort vragen, en het antwoord erop is niet altijd meteen duidelijk. Als je een beetje op mij lijkt, heb je de neiging om maar zoveel mogelijk ‘ja’ te zeggen op verzoeken. En zo heb je voor je het weet een overvolle agenda. Met allemaal leuke, interessante bezigheden, maar toch: overvol.

Onlangs was ik bij de theatertour van The School of Life, getiteld Dit heb je niet op school geleerd. Een van de sprekers, filosoof Martijn de Rijk, vertelde daar welke criteria hij gebruikt om te bepalen welke werkklussen hij aanneemt. Martijn gebruikt daarvoor de ‘drie p’s’ - plezier, purpose en poen. Bij een mogelijk werkproject vraagt hij zich telkens af: denk ik dat het leuk gaat zijn (plezier), is het betekenisvol, doet het iets voor de wereld (purpose, het doel), en levert het in termen van financiën iets op (poen)? 

Beantwoordt het verzoek aan alle drie p’s? Geweldig, dan is het een eenhoorn: die kom je niet vaak tegen. Bij twee van de drie p’s is de overweging nog redelijk makkelijk. Bij minder dan twee wordt het al stevig twijfelen.

Mijn eigen beslissingsmodel voor wel-of-niet-doen is iets gecompliceerder. Ik toets vaak zo’n verzoek aan mijn belangrijkste waarden voor werk. Hoe meer ‘ja’s op de vragen hieronder, hoe groter de kans dat ik een klus aanneem:

1. Is het iets dat ik niet eerder heb gedaan, of waar ik van denk te kunnen leren? (waarden: uitdaging, zelfontwikkeling)

2. Kan het de opdrachtgever, lezer of de deelnemer iets opleveren? Draag ik er iets mee bij aan de maatschappij? (waarden: betekenis, resultaat)

3. Is het leuk om te doen? Ga ik er veel plezier aan beleven? (waarde: plezier)

4. Levert het geld op? (waarden: beloning, veiligheid)

Toegegeven, als zelfstandig ondernemer is het een beetje makkelijk praten - ik ‘hoef’ in principe niets, heb geen baas die tegen me roept: ,,Dan máák je maar zin!’’ 

Toch is het ook voor menig werknemer belangrijk om het onderscheid te maken tussen wat wél en wat níét - al is het maar voor de focus. Overal ‘ja’ op zeggen is eigenlijk nergens écht ‘ja’ op zeggen. En, ook al zo waar: van overal ‘ja’ op zeggen krijg je misschien populariteit, maar van regelmatig ‘nee’ zeggen krijg je respect. 

Thijs Launspach is psycholoog en stressexpert. Hij schreef hierover de boeken Fokking druk (2018), Werken met millennials (2019) en Werk kan ook uit (2020). 

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: