‘Werk en privé hoeven helemaal niet perfect in balans te zijn’

Waar vroeger het idee was dat werk altijd vóór zou moeten gaan, is er de afgelopen tijd steeds meer aandacht en ruimte gekomen voor de andere dingen in ons leven. Tegenwoordig weten we dat er méér is in het leven dan werk, en dat kan ik als psycholoog alleen maar toejuichen. Maar het modebegrip ‘werk-privébalans’ dat je de afgelopen jaren opeens overal hoort? Daar krijg ik de kriebels van.

Een werk-privébalans impliceert namelijk dat werk en niet-werk altijd in evenwicht moeten zijn. Het werkwoord ‘balanceren’ roept het beeld op van een evenwichtsbank waarop je precies in het midden moet blijven staan om niet naar de ene of de andere kant te vallen. Balans heb je op een weegschaal, wanneer de ene en de andere kant precies evenveel wegen.

Maar in ons leven werkt het zo niet. Het idee dat werk en privé precies in evenwicht moeten zijn is natuurlijk onzin - alsof je werk en vrije tijd altijd gelijk verdeeld moeten zijn. In werkelijkheid komt zowat iedereen die werkt momenten tegen van grote disbalans. In sommige periodes - bijvoorbeeld wanneer er een belangrijk project extra aandacht vraagt - word je gedwongen om meer van je focus bij je werk te hebben. In andere situaties - bijvoorbeeld bij een zwangerschap, bij verhuizen of bij mantelzorg - vraagt het persoonlijke leven meer aandacht.

Daar is werkelijk niets mis mee. Zolang je maar de armslag hebt om afhankelijk van de situatie soms het één, dan weer het ander voorrang te geven, is er geen probleem. Problemen ontstaan pas wanneer zowel je werkleven als je privéleven evenzeer om je aandacht strijden. Niet het balanceren is dan het probleem, maar een gebrek aan flexibiliteit om van prioriteit te wisselen.

Laat je dus geen ‘gebrek aan werk-privébalans’ aanwrijven. Het idee dat je no matter what altijd veertig uur per week zult moeten werken, is niet meer van deze tijd. Maar het idee dat het verkeerd is om in je privétijd wat voor soort concessies dan ook te doen als je werk daarom vraagt, dat lijkt me even onjuist. Laten we dus afscheid nemen van het begrip werk-privébalans, van het misleidende ideaalbeeld dat werk en privé perfect gebalanceerd moeten zijn. Zolang je de ruimte krijgt (of beter: voor jezelf de ruimte creëert) om al naar gelang de omstandigheden het één of het ander voorrang te geven, is er niets aan de hand. Dan mogen de dingen best in hun natuurlijke staat blijven: vrolijk uit balans.

Thijs Launspach is psycholoog en stressexpert. Hij schreef hierover de boeken Fokking druk (2018), Werken met millennials (2019) en Werk kan ook uit (2020). 

Bekijk hier Thijs z’n tips voor thuiswerken: