Zo zorg je ervoor dat je aantrekkelijk blijft voor werkgevers

Veel bedrijven hebben normaal gesproken een potje om werknemers bij te scholen, maar door de coronacrisis houden veel werkgevers de hand op de knip. ,,Ontzettend jammer’’, vindt Judith Semeijn, hoogleraar duurzaam human resource management aan de Open Universiteit. ,,Ik snap dat organisaties zeggen: nu even niet. Maar je moet verder kijken dan alleen morgen. Het is van belang een leercultuur te kweken en ook te behouden, dat is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.’’

Wat het volgen van cursussen nu lastig maakt, is dat klassikale opleidingen de afgelopen tijd niet door konden gaan. Veel aanbieders van cursussen hebben hun aanbod daarom in een online-variant omgezet. Zo worden er via videocalls presentaties gegeven en worden er vanuit huis opdrachten gemaakt. Maar leer je dan net zoveel? Ja, blijkt uit verschillende onderzoeken: e-learning is net zo effectief of zelfs effectiever dan klassikaal leren. Dat je jezelf niet continu kunt vergelijken met andere cursisten wordt als voordeel beschouwd, evenals het feit dat je het vaak in je eigen tijd kunt doen. Nadelig is dat het lastiger is om jezelf te concentreren, bijvoorbeeld doordat je wordt afgeleid door alles wat er online gebeurt.  

Ruben Timmerman, CEO van opleidingenplatform Springest, ziet dat veel bedrijven in paniek zijn en hun trainingsbudgetten hebben stopgezet. Van de cursussen die nog wel worden afgenomen, gaat het bij 80 procent om online-opleidingen. ,,Dat is enorm. Voor de coronacrisis was e-learning maar een fractie van het totale aanbod.’’

Opleidingen die nu erg populair zijn bij Springest zijn onder meer cursussen in schrijf-, communicatie- en presentatievaardigheden. Allemaal skills die nu, door het werken op afstand, extra belangrijk zijn geworden. Ook zijn mensen op zoek naar meer baanzekerheid, ziet hij. Een opleiding tot programmeur met 100 procent baangarantie zodra je bent geslaagd, scoort daardoor ook goed. 

Door de coronacrisis hebben er nogal wat verschuivingen plaatsgevonden op de arbeidsmarkt. Was er eerst bijvoorbeeld werk te over in de horeca, nu is er een overschot aan personeel. En ook als op 1 juni de terrassen, cafés en restaurants opengaan, zal dit niet snel veranderen. Door de 1,5 metermaatregelen mogen er een stuk minder mensen gebruikmaken van deze gelegenheden. ,,Tegelijkertijd is er grote behoefte aan mensen op de klantenservice van bedrijven en bij bezorgdiensten’’, ziet Semeijn. ,,Ik kan me voorstellen dat dit werk is dat horecapersoneel ook prima tijdelijk kan doen.’’

Een vaardigheid als flexibiliteit of wendbaarheid is dan ook extra belangrijk geworden gedurende de coronacrisis, zegt Semeijn. ,,Als je deze wat meer generieke skill in huis hebt, net zoals de motivatie tot leren, komt de rest vanzelf wel. Er is op dit moment geen baanzekerheid in Nederland, maar we moeten toe naar werkzekerheid.’’

Een competentie die ook een enorme boost heeft gekregen, ziet Semeijn, is deskundigheid op het gebied van ICT. ,,Het was natuurlijk al vrij essentieel geworden om met bepaalde programma’s en computersystemen te werken, maar door de coronacrisis heeft dit helemaal een impuls gekregen. Mensen voelen zich nu gedwongen een stap verder te komen hierin.’’

Dat mensen zich blijven ontwikkelen is niet alleen gunstig voor werkgevers, maar vooral ook voor werknemers zelf, verklaart Semeijn, die hier aan de Open Universiteit ook onderzoek naar doet. ,,Scholing is daar een middel voor, maar je blijven ontwikkelen kan ook door het doen van vrijwilligerswerk of het uitvoeren van verschillende rollen en functies.’’

Je moet je ‘menselijk kapitaal’ onderhouden, zegt ook Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt aan de Tilburg University. ,,Met dat menselijk kapitaal verdien je de kost. Als het gaat verroesten, kun je niet meer in je behoeftes voorzien. Je blijven ontwikkelen, levert dus geld op.’’

Wilthagen trekt een vergelijking met een smartphone of een moderne auto: als er een update moet worden uitgevoerd, krijg je een melding. ,,Wijzelf krijgen dat piepje niet, terwijl jezelf blijven updaten absoluut nodig is. Helemaal op het gebied van digitale vaardigheden: als je niet bij bent, kun je niet meekomen in je werk, maar op een gegeven moment ook niet meer in de maatschappij. Daar moet je echt waakzaam voor zijn in deze tijd van werkloosheid.’’

Daarnaast is het leren van nieuwe dingen leuk, benadrukt Wilthagen. ,,Je kunt leren lastig vinden, maar het gevoel dat je iets kunt wat je eerst niet kon, is positief.’’ Denk bijvoorbeeld aan een kind dat leert fietsen. Als de zijwieltjes eraf gaan, geeft dat een enorme kick. Maar wat belangrijk is, is dat de vorm van leren mensen niet ontmoedigd, legt hij uit. ‘Gamificatie’, oftewel: spelenderwijs leren, kan daarbij helpen. En juist in een online-leeromgeving is deze manier van leren goed toepasbaar.  

Het blijven leren draagt dus bij aan je levensgeluk, zorgt ervoor dat je aantrekkelijk blijft voor werkgevers en dat je de kost kunt verdienen - ook in de toekomst. Waar het ontdekken en leren van nieuwe vaardigheden ook aan kan bijdragen, is om je werk weer betekenisvol te vinden. En dat is iets waar veel mensen nu mee worstelen. Doordat het de afgelopen tijd veel ging over vitale beroepen, zoals zorg en onderwijs, zijn veel mensen zich achter hun oren gaan krabben over hun eigen baan. ,,We willen betekenisvol werk en iets bijdragen aan de maatschappij. Het goede nieuws is: je hebt alle beroepen en rollen nodig’’, zegt Semeijn. ,,Of je nu schoonmaker bent of communicatie-adviseur; al het werk doet ertoe. We mogen in die zin überhaupt onze banen wel wat meer gaan waarderen.’’