900 jaar oude mythe lijkt te kloppen: Stonehenge stond eerst ergens anders

Merlijn de Tovenaar nam een groep kerels mee naar Ierland om er een magische stenencirkel te ontmantelen en weer op te bouwen in Engeland als monument om de doden te herdenken. Die mythe bestaat al 900 jaar. Het was Geoffrey van Monmouth die het verhaal over de verovering van de ‘Ierse’ steencirkel genaamd ‘Dans der Reuzen’ in de twaalfde eeuw de wereld instuurde, maar het werd naar het rijk der fabelen verwezen. Deels omdat de man het niet altijd bij het rechte eind had over andere historische feiten. Maar uit nieuw onderzoek blijkt het toch niet zomaar een verzinsel te zijn. Een professor met twintig jaar Stonehenge-ervaring noemt het de ‘meest opwindende’ vondst uit zijn carrière.

Archeologen van University College in Londen hebben bij een steengroeve in de Preseli Hills, in het zuidwesten van Wales, de restanten van een steencirkel gevonden. Die plek heet Waun Mawn en het is een van de oudste en grootste cirkels van stenen in Groot-Brittannië. Bij Waun Mawn staan nog vier stenen overeind. Ernaast zijn lege gaten voor stenen gevonden. Een afdruk daarvan komt overeen met de ongebruikelijke dwarsdoorsnede van een van de hardstenen van Stonehenge. ,,En die past als een sleutel in een slot”, volgens de archeologen.

Wetenschappers vragen zich echter al jaren af hoe de stenen zijn overgebracht naar Stonehenge, dat 225 kilometer verderop ligt, wie dat hebben gedaan en waarom. ,,Ik doe al 20 jaar onderzoek naar Stonehenge en dit is echt het meest opwindende dat we ooit hebben gevonden”, zei Mike Parker Pearson, professor Britse geschiedenis aan het University College London, aan The Guardian. 

Volgens Parker Pearson zou de legende die Geoffrey van Monmouth schreef dan toch wel eens waar kunnen zijn. ,,Mijn hemel, het is verleidelijk om dit te geloven... We hebben misschien wel gevonden wat Geoffrey de ‘Dans der Reuzen’ noemde.” 

Uit onderzoek blijkt dat de stenen van Waun Mawn rond het jaar 3400 voor Christus daar zijn neergezet. Het westen van Wales was in die tijd relatief dichtbevolkt en er zijn veel graftombes opgegraven. Maar van na 3000 voor Christus is haast niets meer te vinden. ,,Het is alsof ze gewoonweg zijn verdwenen”, zeggen de onderzoekers. Dit is ook de tijd waarin Stonehenge werd gebouwd. Mogelijk hebben migranten het dus meegenomen en opnieuw opgebouwd als onderdeel van hun erfgoed.

Zowel Stonehenge als Waun Mawn is gebouwd op de zonnewende. Elk jaar rond 21 juni komt de zon daar op een speciale manier op. Beide cirkels zijn precies even groot, 110 meter in doorsnee. Een van de stenen in Stonehenge heeft een ongebruikelijke vorm die precies overeenkomt met een gat in Waun Mawn, en bij de cirkel in Wales zijn steenscherven gevonden die overeenkomen met de stenen in Stonehenge.

Bij hun onderzoek zijn de archeologen gevolgd door een cameraploeg van de BBC. Die documentaire is vrijdagavond op tv te zien. De archeologische vondst wordt gepubliceerd in het tijdschrift Antiquity.