Een archeoloog met een deel van de vondst. © Reuters

Israël wijnland? Archeologen graven enorme wijnmakerij uit Byzantijnse tijd op

Wanneer je het over wijn hebt, denk je al snel aan Frankrijk of Italië, maar niet direct aan Israël. Toch kent het land een wijnhistorie die duizenden jaren terugvoert. Ook vandaag de dag wordt er wijn geproduceerd. Archeologen hebben nu een 1500 jaar oud wijnbouwcomplex opgegraven. Het dateert uit de Byzantijnse tijd en bevat onder andere vijf wijnpersen, pakhuizen en ovens voor de productie van de amforen. Ook zijn tienduizenden kruiken gevonden.

Tim Heuvelman 12-10-21, 13:03 Laatste update: 12-10-21, 13:11

Het wijncomplex in de stad Javne is het grootste ooit gevonden uit die periode. De vijf wijnpersen hebben elk een oppervlakte van ongeveer 225 meter. Voor het opslaan van de druiven werden achthoekige putten gebruikt. Tussen de wijnpersen stonden pakhuizen die gebruikt werden als opslag voor het druivennat.

De wijn werd gerijpt in amforen en jaarlijks kon er op deze manier gemiddeld twee miljoen liter worden geproduceerd in het gebouw. Bij het wijnbouwcomplex werden ook kinderspeelgoed en olielampen gevonden. Het lijkt er dus op dat er in de nabijheid een nederzetting was waar mensen met elkaar leefden en voor wie de wijnbouw als inkomstenbron diende.

Lees verder onder de foto

Wijn

Byzantijnse periode

De Byzantijnse periode liep van 330 tot 1453. De stichting van hoofdstad Constantinopel in 330 wordt ook wel gezien als het startpunt van het Byzantijnse Rijk. Een andere benaming is het Oost-Romeinse Rijk, omdat het voortkwam uit een splitsing van het Romeinse Rijk. In tegenstelling tot het West-Romeinse Rijk, heeft het Oost-Romeinse Rijk lang bestaan. Pas in 1453, toen het Ottomaanse Rijk Constantinopel veroverde, kwam er een einde aan het Byzantijnse Rijk.

In de Byzantijnse tijd werd wijn gezien als een vervanger voor water. Zelfs de kinderen dronken wijn, omdat het water vaak vervuild was en het drinken van wijn voorkwam dat ze ziek werden. Anders dan het bekende spreekwoord doet vermoeden, werd in sommige gevallen ook wijn bij het beschikbare water gedaan om het beter te laten smaken.

Volgens de onderzoekers werd in de fabriek een licht witte wijn geproduceerd. Deze drank stond in de regio bekend als Gaza-wijn. De wijn werd geëxporteerd naar het buitenland, naar onder andere Turkije, Egypte en Griekenland en vermoedelijk ook Italië. Het wijnbouwcomplex is de nieuwste in een reeks van archeologische vondsten. De afgelopen jaren werden meer ontdekkingen gedaan.

Zo werd in 2005 een deel van een kruisvaderskasteel opgegraven en in 2019 stuitten wetenschappers op een hoeveelheid 1200 jaar oude gouden munten. Vorig jaar werden er nog eens 425 aan die vondst toegevoegd. In april dit jaar ontdekten de archeologen een 1600 jaar oud mozaïek op een plek die vermoedelijk grensde aan een oude industriële zone.

Lees verder onder de foto

Scherven van de gevonden kruiken. © Reuters

Groter dan gebruikelijk

Jon Seligman, een van de onderzoekers die namens de Israëlische oudheidskundige dienst de opgravingen uitvoerde, zegt in een videoreactie dat deze opgravingen veel groter en uitgebreider zijn dan gebruikelijk. Dagelijks werken er tussen de 200 en 300 mensen. Seligman verwacht dat er nog veel werk verricht zal moeten worden om alle opgravingen te voltooien.

Javne is een historische stad waarvan de geschiedenis teruggaat naar 3000 voor Christus. Javne is eeuwenlang een symbool geweest van de islamitische overheersing. Later werd het veroverd door de kruisvaarders. Sinds 1948 is het een stad binnen Israël. De Palestijnse inwoners die er woonden, moesten toen vertrekken. Tegenwoordig is Javne een moderne stad met zo’n 36.000 inwoners.