Nieuw klimaatrapport: stijgende zeespiegel bedreigt Europese kustplaatsen in voortbestaan
videoDe stijgende zeespiegel bedreigt Europese kustplaatsen in hun voortbestaan. Zeker in de volgende eeuw zal sprake zijn van een ‘existentiële dreiging’. Al tegen het einde van deze eeuw kan de schade door overstromingen vertienvoudigen ten opzichte van nu.
Dat is voor Nederland een van de belangrijkste vaststellingen uit het vandaag verschenen klimaatrapport van het IPCC. Honderden wetenschappers van over de hele wereld hebben eraan meegewerkt. Sinds 1990 brengt het klimaatpanel van de Verenigde Naties eens in de vijf tot acht jaar verslag uit over de nieuwste wetenschappelijke kennis.
Afgelopen augustus verscheen deel één van het zesde rapport, daarin stond dat de aarde sneller opwarmt dan gedacht en dat nu wel vaststaat de menselijke activiteit daarvan de oorzaak is. Vandaag verschijnt deel twee, over de gevolgen. De samenvatting van het rapport is de afgelopen twee weken vastgesteld door de 196 bij het IPCC aangesloten regeringen. Wat we vandaag lezen is dus wetenschappelijke kennis, die door regeringen wordt aanvaard.
,,De risico’s komen harder op ons af dan eerder gedacht”, zegt Maarten van Aalst, hoogleraar aan de Universiteit Twente en mede-auteur van het rapport. ,,We kunnen ons op allerlei manieren aanpassen, maar dat gebeurt nu nog veel te weinig.” Het rapport wijst er ook op dat grenzen zitten aan wat kan worden aangepast. ,,Koraalriffen bijvoorbeeld gaan bij temperatuurstijging vanaf 1,5 graden simpelweg verloren. En we zitten op dit moment al boven de 1,1 graad.”
Bosbranden en hittestress
Zuid-Europese landen ondervinden vooral negatieve gevolgen van hitte en droogte. De landbouw zal daar in de loop van de eeuw te maken krijgen met ‘substantiële verliezen’. Bij een opwarming van 2 graden krijgt meer dan een derde van de Zuid-Europese bevolking te maken met waterschaarste.
Door hitte stijgt ook het risico op bosbranden en raken ecosystemen verstoord. Als de opwarming van de aarde boven de 3 graden uitkomt ten opzichte van pre-industriële tijden, overlijden in Europa twee tot drie keer zoveel mensen aan hittestress dan wanneer de opwarming beperkt blijft tot 1,5 graad.
Wereldleiders hebben op de klimaattop in Glasgow afgelopen november onderstreept dat de grens van 1,5 graad niet moet worden overschreden. Maar dan zal de uitstoot van broeikasgassen heel snel en heel fors moeten dalen. De plannen die landen daar tot nog toe voor hebben gemaakt, zijn niet genoeg. In Glasgow is afgesproken dat landen voor de volgende top, eind dit jaar in Egypte, hun ambities in lijn zullen brengen met ‘1,5 graad’.
Voor iedere regio in de wereld heeft het IPCC een overzicht gemaakt van de belangrijkste bedreigingen. Die worden over het algemeen (veel) ernstiger bij een opwarming van 2 graden dan bij een opwarming van 1,5 graad.
Tussen de 3,3 en 3,6 miljard mensen, dat is bijna de helft van de huidige wereldbevolking, zijn volgens het rapport ‘zeer kwetsbaar’ voor de nadelige gevolgen van de opwarming. Juist de kwetsbaarste mensen en ecosystemen op aarde worden het hardst geraakt: delen van Afrika, Zuid-Azië, Centraal- en Zuid-Amerika, het noordpoolgebied en kleine eilandstaten. Tussen 2010 en 2020 zijn in die regio’s al zo’n vijftien keer zoveel mensen overleden aan klimaatgerelateerde rampen dan in minder kwetsbare landen. Voor inheemse bevolkingen, die vaak erg afhankelijk zijn van de opbrengst van hun land, zijn de risico’s volgens het rapport nog hoger.
Vastgesteld is dus dat klimaatverandering nu al bijdraagt aan humanitaire crises, vooral op die kwetsbare plekken. Mensen worden door toenemend extreem weer geraakt, velen van hen raken ontheemd.
Complexe risico’s
De wetenschappers maken zich ook zorgen over complexe risico’s, waarbij allerlei factoren samenkomen: een overstroming na een droogte, of extreme regenval na een bosbrand waardoor er aardverschuivingen volgen, soms ook mislukte oogsten op meerdere plekken tegelijk.
,,We zien dat ook sommige manieren om ons aan te passen aan één probleem elders weer nieuwe risico’s opleveren. Ook sommige manieren om broeikasgassen terug te dringen kunnen zelf weer een probleem worden”, vertelt Van Aalst. Hij noemt als voorbeeld productie van bio-energie, energie uit biomassa, die biodiversiteit en voedselproductie kan bedreigen.
,,Al deze risico’s zijn nog hanteerbaar, maar we moeten razendsnel aan de slag om het niet echt uit de hand te laten lopen. Voor sommige dingen is het ook nu al te laat - en daaraan zien we al heel duidelijk dat voorkomen goedkoper is dan genezen.”
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMCantino-planisfeer
Was deze kaart zijn tijd te ver vooruit?
Het is een steen in de vijver. Onderzoek van Roel Nicolai, verbonden aan de Universiteit van Utrecht, wijst uit dat de oudste zeekaart waar heel Afrika op staat niet kan zijn gemaakt door Portugese ontdekkingsreizigers in de 15de eeuw. Maar door wie dan wel? -
Antarctische ijsplaat zo groot als Rome uiteengevallen: ‘Voorteken van wat zou kunnen komen’
Als gevolg van de recordhoge temperaturen in het Zuidpoolgebied is een enorme ijsplaat in stukken uiteengevallen. Een Nasa-wetenschapper spreekt van ‘een van de belangrijkste instortingen’ in ruim 20 jaar. -
Verrassend: deze dure SUV was vorig jaar de bestverkochte auto ter wereld
De Toyota RAV4 was vorig jaar de bestverkochte auto ter wereld. De SUV verwees een andere Toyota naar de tweede plaats. Het Japanse merk staat met maar liefst vier modellen in de top 10. -
Ben je te streng voor jezelf? ‘Zelfcompassie is echt iets wat je moet oefenen’
Psycholoog Thijs Launspach is stressexpert en auteur van het boek Fokking druk. Hij verwondert zich over het moderne werken en geeft elke week tips voor meer geluk en minder stress op je werk. Vandaag: compassie hebben voor jezelf. -
PREMIUM
Hoe komt een klimaatrapport tot stand? ‘Je zit zo met een paar honderd vertegenwoordigers rond de tafel’
Morgen verschijnt er weer een klimaatrapport van de Verenigde Naties. Hoe komt zo’n rapport tot stand? 's Nachts.
-
Helemaal klaar met Windows 11? Zo ga je terug naar 10
Ben je niet tevreden met Windows 11, werken bepaalde toepassingen niet meer of mis je simpelweg de interface van Windows 10? Welke reden je ook hebt om terug te willen naar het vorige besturingssysteem: zo downgrade je van W11 naar W10. -
PREMIUMWat zegt de wetenschap
Waarom mannen kaal op de kruin worden: het heeft alles te maken met het peesblad
Eerst twee inhammen, dan een kale kruin en uiteindelijk een kale strook bovenop het hoofd, de zogenaamde landingsbaan. Waarom worden mannen vrijwel altijd precies volgens dit typische patroon kaal? -
Kijk vanavond even omhoog: er is een ‘superaardbeimaan’ te zien
Vannacht is het niet alleen volle maan maar ook een supermaan. Die volle maan in juni wordt ook wel aardbeimaan genoemd, waardoor je straks een uitzonderlijke combinatie kunt zien: de superaardbeimaan. Maar wat is dat nu precies?