Verkenningsrobot Perseverance landt succesvol op Mars en stuurt eerste foto

VideoHet ging razendsnel, maar na zeven spannende minuten kon de vluchtleiding van NASA opgelucht ademhalen. De marsverkenner die ze zeven maanden geleden het luchtruim instuurden, heeft het oppervlak van de rode planeet bereikt. Slechts enkele minuten later volgde de eerste foto al.

Hans van Zon 18 feb. 2021 Laatste update: 09:06

Rond 21.45 uur Nederlandse tijd brak de capsule met daarin robotverkenner Perseverance door de atmosfeer van Mars, met een snelheid van zo’n 20.000 kilometer per uur. Door de hoge snelheden waarmee de capsule naar beneden viel kon de buitenkant opwarmen tot 1300 graden Celsius. Een hitteschild beschermde daartegen.

Vanwege de vertraging tussen Mars en Aarde kregen de wetenschappers van NASA het goede nieuws ruim tien minuten later mee. Om 21.55 uur luidde een kort applaus en hoorbare opluchting van de missieleiding. De parachute van de capsule was succesvol opengeklapt en de verkenner naderde het landingsdoel in de Jezero-krater nabij de evenaar. Precisietechnologie bepaalde wanneer de parachute open moest en het hitteschild werd afgeworpen. Dat gebeurde zonder problemen.

Zo’n vijf minuten later volgde een nog luider applaus, de verkenner was veilig geland. Na de landing was de vluchtleiding echter nog niet onmiddellijk uit haar lijden verlost. Het was nog maar de vraag of de robot geen schade opgelopen had, maar enkele minuten later stuurde de Perseverance zijn eerste foto van het oppervlak dat hij de komende jaren gaat onderzoeken.

De spanning was groot van tevoren. ,,Er zijn duizenden dingen die mis kunnen gaan. Je zou zeggen dat het na vier succesvolle eerdere landingen makkelijker wordt, maar dat is niet het geval. Honderdduizenden regels aan code zijn vooraf geprogrammeerd. Het blijft een gok”, zei een nerveuze woordvoerder van de mission control een klein half uur voordat de robot haar eindbestemming bereikte.

Nu de landing met succes is uitgevoerd, heeft de mensheid een van de moeilijkste huzarenstukjes in de geschiedenis van de internationale ruimtevaart verricht. Allereerst was er de precisie: het beoogde landingsgebied in de krater meet nog geen 7 kilometer in doorsnee. Vergelijk het met het gooien van een dartpijl vanuit het Witte Huis naar de bull’s eye van een bord in Dallas, schetsen astronomen van NASA. Bovendien is de Jezero-krater erg lastig terrein. De landing vroeg het uiterste. De Perseverance is met commando’s en landingsinstructies voorgeprogrammeerd maar moest, zonder communicatie met de aarde, het karwei geheel zelfstandig uitvoeren. Omdat de Marsrover ook een beetje kan meedenken, kan hij op eigen houtje bijsturen.

De capsule met de robotjeep drong met een snelheid van bijna 20.000 kilometer per uur de atmosfeer binnen. Kort voor de landing koppelde de bovenkant van de capsule, met daaraan de parachute, zich los van de Marsrover die aan een met raketmotoren uitgerust besturingsmechanisme hangt. Deze zogeheten ‘jetpack’ bracht de Perseverance tot vlak boven het oppervlak en liet de robotjeep aan nylonkoorden op Mars zakken.

NASA omschrijft de Perseverance als de ‘grootste, zwaarste en technisch meest uitgeruste zeswielige geoloog die ooit in de ruimte is gebracht’. Aan boord van het karretje - 3 meter lang en 2,7 meter breed - bevinden zich zeven wetenschappelijke instrumenten, 23 camera’s en een laser. Voor het eerst is een Marsrover ook uitgerust met microfoons voor geluidsopnames en een kleine helikopter van 1,8 kilo die in haar ‘buik’ zit. De robotjeep zal minstens twee jaar speuren naar vroeger microbiologisch leven, onderzoek verrichten naar het klimaat en de bodem van Mars, en nieuwe technologie testen voor (on)bemande missies naar Mars, waaronder de helikopter Ingenuity.

De stenen en het stof dat de lander verzamelt bij de krater en een uitgedroogde rivierdelta worden met een volgende missie in 2031 naar de Aarde gebracht. Dat gebeurt in samenwerking met de Europese ruimtevaartorganisatie ESA die ook de missie met de Perseverance ondersteunt. Twee Europese sondes die om Mars cirkelen, TGO en Mars Express, begeleiden de landing en zullen na ten minste vier uur beelden en informatie van de robotjeep naar de aarde sturen. Met de twee Europese kunstmanen zijn eerder het landingsterrein en de mogelijkheden van onderzoek grondig onderzocht. Ook dragen Europese wetenschappers bij aan de besturing van de robotjeep en de verwerking van informatie.

Met de landing van de Perseverance sluit Mars een druk weekje af. De afgelopen dagen bereikten twee andere missies al de Rode Planeet: de sondes Hope (van de Verenigde Arabische Emiraten) en Tianwen-1 (China). De Hope doet alleen waarnemingen vanuit een baan om de planeet, de Tianwen-1 onderneemt later dit jaar een landingspoging.