We dénken onze katten te kennen, maar dat valt vies tegen

De bekendste gezichtsuitdrukking is misschien wel die van de permanent chagrijnig kijkende Grumpy Cat, tot haar dood in mei een ware interneticoon. Maar dat bleek niets te maken te hebben met haar gemoedstoestand: de norse uitdrukking op het gezichtje van Grumpy Cat werd veroorzaakt door een vorm van dwerggroei.

En wij mensen schijnen gezichtsuitdrukkingen bij katten wel vaker verkeerd te begrijpen. ,,Er zit verschil tussen wat wij denken dat katten voelen, en wat ze echt voelen’’, stelt de Britse gedragsbioloog Georgia Mason. ,,Onze aannames komen voort uit onze neiging om hun gedrag vanuit onze eigen belevingswereld te interpreteren.’’ Dat blijkt ook uit een Amerikaans onderzoek onder leiding van Mason, waaraan meer dan 6000 deelnemers uit 85 landen meededen.

Het leeuwendeel van die deelnemers was zelf katteneigenaar. Alle proefpersonen bekeken een compilatie van kattenvideo’s en moesten vervolgens een poging doen om de stemmingen van de viervoeters te interpreteren. Ruim 60 procent van de deelnemers scoorde een dikke onvoldoende voor de test. Dat betekent dat een merendeel niet in staat was om de gezichtsuitdrukking van de katten in de video's juist te interpreteren. ,,Het bewijst hoe mysterieus en ondoorgrondelijk deze viervoeters zijn’’, zei Mason, die verbonden is aan de Universiteit van Guelph in Ontario. 

Degenen die het beste uit de verf kwamen, ruim 13 procent van alle ondervraagden, bleken haast zonder uitzondering dierenarts of op een andere manier deskundig te zijn. ,,We noemen deze groep gekscherend kattenfluisteraars’’, aldus Mason tegenover The Washington Post. Door hun professionele ervaring met katten herkenden ze emoties het beste bij de beestjes. ,,Niet zo verrassend, dierenartsen komen bovengemiddeld in aanraking met katten. Ze moeten continu proberen in te schatten wat een kat nodig heeft.’’ Volgens de onderzoeker zijn de resultaten belangrijk omdat mensen katten vaak nonchalanter behandelen dan honden. ,,Hoe meer we leren over de gezichtsuitdrukkingen bij katten, hoe beter we ze begrijpen.’’

Onderzoeken naar het vermogen van poezen om te communiceren met mensen, staan nog in de kinderschoenen. We weten bijvoorbeeld nog niet zo lang dat katten het menselijke wijzende gebaar kunnen gebruiken om verborgen voedsel te vinden. En recentelijk bleek uit Japans onderzoek dat katten ook naar hun naam luisteren. Het onderzoeksteam zette tientallen katten uit zowel woonhuizen als kattencafés in. De dieren werden geroepen met verschillende kattennamen en met woorden die klonken als hun naam. Twee derde tot driekwart van de dieren veerde op bij het horen van de eigen naam.