Zo kun je slapend slim worden
Delen per e-mail
Chinees leren tijdens de slaap? Sciencefiction of binnen handbereik? Onderzoekers van het Slaaplab denken het laatste.
,De ironie is dat slaaponderzoek ten koste gaat van de slaap van de onderzoeker.
Iedere eindexamenkandidaat droomt ervan: leren in je slaap. Een beetje slimmer worden terwijl je ligt te snurken. In het UvA Slaap- en Geheugenlab lijkt het te kunnen. In onderzoek met zestig proefpersonen is aangetoond dat slapende mensen 's nachts kunnen leren. Een paar woordjes Deens, maar toch. Geheugenimplantatie klinkt als sciencefiction, maar hier op de campus van het Roeterseiland geloven de onderzoekers er hartgrondig in dat het kan.
Lucia Talamini, hoofd van het onderzoek en het lab, denkt dat het slapende brein veel informatie kan absorberen. Bedenk dan eens wat voor mogelijkheden dat in de toekomst biedt. Swahili leren in je slaap? De wereldsteden kunnen opdreunen? Alle ministers tot 1950 kunnen noemen, mét hun portefeuilles?
Talamini staat in het lab, naast een kapstok, waar geen jassen hangen, maar badmutsen met draden. Op de grond ligt vloerbedekking, er staan planten, en in de hoek een eenpersoonsbed - het lijkt in veel op een gewone slaapkamer, als je tenminste de camera's wegdenkt.
Het 'appartement' kan pikkedonker worden gemaakt. Ook is het geluidsdicht, dus proefpersonen zouden hier prima overdag kunnen slapen, als de biologische klok dat zou toelaten. Maar dat doet die niet.
Smørrebrød
Slaaponderzoek gebeurt dus vooral 's nachts, zegt promovenda Christa van der Heijden van VUmc. ,,De ironie is dat slaaponderzoek ten koste gaat van de slaap van de onderzoeker."
In de 'cockpit' van het slaaplab staat een rij monitoren, waar de magie zich afspeelt. Talamini legt uit dat wanneer de proefpersoon ligt te slapen, de hersenactiviteit wordt gemeten door de elektroden. Die wordt op de monitor vertaald in pieken en dalen; daaraan kunnen de hersenonderzoekers zien in welk slaapstadium de proefpersoon zit.
Uit andere onderzoeken is gebleken dat ons slapende brein herinneringen en opgeslagen informatie herhaalt. Wat, dacht Talamini, als we die herinneringen versterken, door ze 's nachts nog een keer aan te bieden? Blijven ze dan beter hangen?
Om daarachter te komen liet ze de proefpersonen Deense woordjes leren. Voor het slapen namen ze een lijst met 120 Deense woorden door met de Nederlandse vertaling erbij. 's Nachts werd de helft van de woordenlijst afgespeeld door twee boxen aan het hoofdeind. ,,Heel zachtjes: 'Smørrebrød.'" De volgende dag kregen de kandidaten weer een test. Wat bleek: ze scoorden tien procent beter op de lijst met woordjes die 's nachts waren herhaald.
Toch heeft het geen zin om te gaan slapen met een repeterende cursus Deens uit de speaker, zegt Talamini. ,,Het moment waarop de informatie wordt aangeboden luistert enorm nauw."
Sleutelen
Dertig procent van de mensen slaapt slecht, met allerlei gezondheidsgevolgen. Als we daar iets aan kunnen dan, is dat geweldig
Het onderzoek loopt al jaren en heel veel tijd is gaan zitten in het precies bepalen van de juiste milliseconde waarop de Deense woordjes worden afgespeeld. Als we slapen beleven we, buiten de remslaap, kortdurende oplevingen van hersenactiviteit. Ze duren één seconde. Precies dán moet het gebeuren.
Omdat het tijd kost om een EEG te analyseren én het woordje bij het oor te krijgen, moet het juiste moment worden voorspeld. Na jaren sleutelen is de techniek daar ook toe in staat: de computer berekent aan de hand van het slaappatroon wanneer het woordje naar de slaper moet en zendt het precies op tijd uit.
Talamini is niet alleen enthousiast over de resultaten, maar ook over de bijvangst. ,,We zien dat de proefpersonen die de woordjes 's nachts krijgen aangeboden, dieper slapen." Dat lijkt onwaarschijnlijk, omdat geluid doorgaans de nachtrust verstoort, maar hier niet, benadrukt Talamini. ,,Alsof je de schommel precies op het juiste moment een duw geeft. Ze gaan dieper slapen. Dertig procent van de mensen slaapt slecht, met allerlei gezondheidsgevolgen. Als we daar iets aan kunnen dan, is dat geweldig."
Herinneringen afzwakken
Slimmer worden tijdens de slaap en een betere nachtrust op de koop toe. De eerste resultaten vragen natuurlijk om veel aanvullend onderzoek, maar Talamini voorziet veel, heel veel mogelijkheden. Binnenkort begint in het slaaplab ook een onderzoek naar mensen met een posttraumatische stressstoornis. Want als je 's nachts herinneringen kunt versterken, kun je ze misschien ook wel afzwakken?
Ze heeft patent laten leggen op deze vorm van geheugenimplantatie en praat al met partijen om dit op de markt te krijgen. ,,We denken zelfs al na over het design. Het moet natuurlijk wel een slaapvriendelijk mutsje worden. Geen helm dus."
Verder in het nieuws
-
Voor het eerst groeien er plantjes op de maan
Voor het eerst in de geschiedenis groeien er plantjes op de maan. Een Chinese sonde bracht katoenzaadjes naar het hemellichaam, die inmiddels zijn uitgekomen. -
Mysterie opgelost: beelden Paaseiland wezen weg naar drinkwater
Wetenschappers denken dat ze een van de mysteries van Paaseiland hebben opgelost. Volgens een nieuw onderzoek zouden de metershoge beelden op het afgelegen eiland wegwijzers zijn geweest naar drinkwater. -
Oceanen warmen sneller op dan voorzien
De oceanen warmen sneller op dan voorzien, zo blijkt uit nieuwe metingen waarover het wetenschappelijk tijdschrift Science bericht. In 2018 zou bovendien een nieuwe temperatuurrecord sneuvelen. De opwarming van het zeewater geldt als een van de belangrijkste indicatoren voor de klimaatopwarming en voor de stijging van de zeespiegel. -
Veel overlast door steekmuggen in delen van Nederland
Steekmuggen veroorzaken veel overlast in verschillende delen van het land. Met name rond Den Haag, rond Breda, in Amsterdam en op de grens van Gelderland en Overijssel hebben mensen last van muggen. -
Video Wat is verliefdheid? Na drie maanden vallen we van onze roze wolk
Als we verliefd zijn, worden we blootgesteld aan een achtbaan van gevoelens. Het ene moment voel je je fantastisch, en het andere kan juist weer verschrikkelijk zijn. Prof. dr. Jan Hindrik Ravesloot (Universiteit van Amsterdam) onderzoekt wat er met ons lichaam gebeurt als we verliefd zijn en waarom het zoveel gekke effecten op ons heeft.
-
Update Sonde stuurt eerste beelden van ruimterots Ultima Thule
De eerste beelden van ruimterots Ultima Thule zijn binnen. De Amerikaanse sonde New Horizons vloog daar gisteren langs, op 6,6 miljard kilometer afstand van de aarde. -
Serie 1968 Missie van Apollo 8 maakte weg vrij voor de mens op de maan
‘Dank je Apollo 8. Jullie hebben 1968 gered’. Dit briefje, zonder afzender, onderstreept de heldenstatus van drie astronauten en hun megaprestatie, de allereerste bemande vlucht rond de maan. -
VIDEO Een ontdekkingsreis 6 miljard kilometer ver weg
Er is nog een wereld te ontdekken, ook in onze eigen uithoek van het heelal. Daarom vliegt een Amerikaanse sonde, de New Horizons, al jaren door de buitenste gebieden van ons zonnestelsel, een regio waar we eigenlijk heel weinig van weten. In juli 2015 kwam hij langs de dwergplaneet Pluto en op dinsdag, Nieuwjaarsdag, komt hij bij zijn volgende bestemming: de ruimterots Ultima Thule.
