Hoe de scherpe rentedalingen ervoor zorgen dat je minder hypotheekgeld kunt lenen

Vergelijkingssite Independer waarschuwt voor dat onverwachte effect. ,,Dit speelt vooral bij starters, omdat die graag maximaal willen lenen”, zegt Marga Lankreijer-Kos, hypotheekdeskundige bij Independer. ,,Onze adviseurs stuiten op onbegrip als het maximale hypotheekbedrag ineens omlaag gaat. Je zou namelijk verwachten dat de maandlasten omlaag gaan en dat je juist méér kunt lenen."

Waarom dat toch niet zo is? Dat is heel gemakkelijk te verklaren, zegt Gabriëlla Bettonville van het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting). ,,Hoe minder rente je betaalt over een lening, hoe minder je kunt aftrekken. Bij het bepalen van de hypotheeknormen, waar wij het rijk jaarlijks over adviseren, hoort het hele financiële plaatje. En dus ook de hypotheekrenteaftrek.”

Het leidt tot vreemde situaties voor huizenkopers die zich bij een hypotheekverstrekker melden. Banken gebruiken de rekentabellen van het Nibud voor de berekening van een hypotheek. Hagedoorn: ,,Bij een lager rentepercentage past ook een lager ‘verwoonbaar’ bedrag. Dat bedrag is het percentage van je inkomen dat is te gebruiken voor de woonlasten. Als dat bijvoorbeeld eerst 32 procent is, dan gaat dat in stapjes omlaag als de rente omlaag gaat.”

Buiten de verwarring die kan ontstaan, is er geen essentieel probleem, vinden de hypotheekdeskundigen. ,,We kunnen het meestal goed oplossen door bijvoorbeeld de rentevastperiode te veranderen”, zegt Lankreijer-Kos. ,,Adviseurs kunnen met de variabelen spelen om zo alsnog op het gewenste maximale hypotheekbedrag terecht te komen.” Het rentepercentage gaat dan vaak weer omhoog, maar dat levert ook meer zekerheid op. 

Toch denkt Martin Hagedoorn van De Hypotheekshop wel dat het anders kan. ,,De Nibud-rekentabellen zijn gebaseerd op een gemiddeld huishouden. Ik ben er voor om te kijken naar het bedrag dat iemand daadwerkelijk te besteden heeft aan ‘wonen'. Daar hoort wat mij betreft niet alleen de hypotheek bij, maar bijvoorbeeld ook de energiekosten. Op die manier wordt investeren in een energiezuiniger huis nog aantrekkelijker. Bovendien zou je dankzij nieuwe wetgeving als PSD2 (het delen van je betaalgegevens met andere partijen dan banken) op persoonlijk niveau kunnen analyseren hoe het uitgavepatroon van de consument eruitziet. Iemand die geen auto heeft, houdt bijvoorbeeld meer geld over om aan ‘wonen’ te besteden dan iemand met een dure auto.”