Stikstofprobleem gijzelt woningbouw: huizentekort loopt verder op

Volgens Fokkema, directeur van de vereniging voor projectontwikkelaars NEPROM, wordt de woningbouw gegijzeld door de stikstofproblematiek. Her en der worden concrete projecten afgeblazen, zoals vorige week de bouw van 468 huizen in Roermond. ,,Maar het probleem is veel groter. Ik hoor van ontwikkelaars dat gemeenten en provincies hun loket simpelweg sluiten. Oftewel: als een ontwikkelaar vergunningen wil aanvragen, krijgt hij nul op het rekest”, aldus Fokkema.

Overheden hebben de laatste jaren oneigenlijk toestemming gegeven voor talloze projecten, ook de uitbreiding van snelwegen en vliegveld Lelystad bijvoorbeeld. Eind mei zette de Raad van State, de hoogste bestuursrechter van Nederland, een streep door de regeling die dat mogelijk maakte, het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Sindsdien staan ook woningbouwplannen op losse schroeven of worden ze zelfs afgekeurd.

‘Door de uitspraak van de Raad van State wordt het bouwen in de buurt van 118 natuurgebieden met stikstofgevoelige natuur lastiger’, schrijft de Rabobank in het laatste kwartaalbericht. ‘Deze natuurgebieden zijn ook te vinden in gebieden waar de woningmarkt erg gespannen is, zoals de Randstad.’

,,Waar wij bang voor waren, wordt nu de waarheid”, zegt Fokkema. ,,Projectontwikkelaars zijn bijna terug van vakantie en komen er dan achter: ik kan niet doorgaan met mijn plannen. Ze zullen op zoek moeten naar creatieve oplossingen. Het is al zo lastig vanwege hoge bouwkosten, onder meer door een tekort aan personeel en steeds duurdere materialen. De stikstofproblemen hebben effect op de lange termijn. Want de vergunningen die nu worden verstrekt, zijn over het algemeen voor projecten over twee of drie jaar. Het kabinet moet echt op heel korte termijn met een noodoplossing komen voor de woningbouw.”

Meer dan de helft van de Nederlanders heeft er begrip voor dat bouwprojecten moeten worden uitgesteld om de natuur te beschermen tegen te veel stikstof, blijkt uit een onderzoek in opdracht van Milieudefensie. Maar volgens Jan Fokkema zit het probleem hem niet in de woningbouw.

,,De concentratie stikstof in die natuurgebieden is vooral te hoog dankzij de intensieve veehouderij. Uiteraard komt er een heel klein beetje stikstof vrij van machines tijdens de bouw van woningen, maar nieuwe huizen worden al niet meer verwarmd door aardgas en de uitstoot van extra verkeer is ook verwaarloosbaar in vergelijking met wat agrarische bedrijven uitstoten.”

Fokkema is niet de enige die naar de intensieve veehouderij wijst als de grote boosdoener: Johan Vollenbroek van Mobilisation for the Environment (Mob), zelf boerenzoon, denkt ook dat de veestapel flink kleiner moet om de stikstofnormen te halen. Hij zorgde er met een procedure voor dat de regeling Programma Aanpak Stikstof (PAS) in mei van tafel ging. ,,De veesector is goed voor minder dan twee procent van het nationaal inkomen, maar gijzelt nu de hele economie”, zei hij in een interview met deze site.

Het tekort aan woningen zorgt voor gekte op de huizenmarkt, zo hebben we de laatste jaren gezien. Huizenprijzen stegen flink, met name in de steden waar de nood het hoogste is. In 2018 was de prijsstijging nog gemiddeld 9 procent, voor 2019 verwacht Rabobank een stijging van 6 procent, gevolgd door 4 procent in 2020. Ook de huren zijn flink hoger dan zes jaar geleden. Het is bovendien veel lastiger om een (nieuw) huis te vinden, vooral omdat het aantal huishoudens groeit. Volgens economen is nieuwbouw de enige manier om de woningnood op te lossen.