Welvaart groeit in steden veel harder dan op platteland

Hoe verder naar de rand van het land, hoe lager de welvaart. Dat blijkt uit een studie van de Rabobank naar de regionale economische ontwikkeling. Daarvoor is het land opgedeeld in veertig regio’s. ,,Wat je ziet is dat de zogenoemde A2-as, Amsterdam, Utrecht en Eindhoven het goed doet’’, zegt Otto Raspe, een van de opstellers van het rapport. ,,Daar is de groei bovengemiddeld hoog. Ook de regio Wageningen, met Food Valley, en Zwolle en Apeldoorn doen het beter dan gemiddeld.’’

De ongelijkheid tussen de goede en minder goed presterende regio’s wordt steeds groter. ,,De sterke regio’s krijgen een steeds groter deel van de economische koek’’, ziet Raspe. Dat betekent overigens niet dat de achterblijvende regio’s armer worden. De koek groeit ook, dus regio’s worden wel rijker, maar de meeste welvaartswinst gaat naar de rijke regio’s.

De snelgroeiende regio’s profiteren van een paar ontwikkelingen. ,,Kennis, creativiteit en innovatie zijn belangrijk voor de groei. En veel van die innovatieve bedrijven, bijvoorbeeld fintechbedrijven, kiezen voor Amsterdam en regio Utrecht. In Eindhoven is weer duidelijk gekozen voor hightech-maakindustrie’’, aldus Raspe.

Dat bedrijven zich daar vestigen is geen toeval. Er zitten kennisinstituten zoals universiteiten, veel soortgelijke bedrijven en een goed opgeleide beroepsbevolking. En hoe meer bedrijven zich vestigen, hoe liever soortgelijke bedrijven zich daar vestigen. ,,Dat is het sneeuwbaleffect.’’

Maar de aanwezigheid van een universiteit is geen garantie voor groei, waarschuwt Raspe. ,,De regio Arnhem-Nijmegen doet het bijvoorbeeld niet heel goed qua groei. Om aantrekkelijk te worden moet er een goede samenwerking zijn tussen overheid, universiteit en bedrijfsleven. Dat hebben ze in Eindhoven heel goed gedaan. Maar in Nijmegen en bijvoorbeeld Groningen zie je dat veel minder.’’

Ook de regio Twente profiteerde te weinig van de aanwezige universiteit. ,,Maar die hadden ook wel pech dat veel startende bedrijfjes al snel naar Amsterdam verhuisden.’’ In Twente hebben ze de zaken nu beter aangepakt, ziet Raspe. ,,Daar zie je dat de universiteit nu wel de spil in de regionale ontwikkeling wordt.’’

Naast de A2-as valt vooral de snelle groei in de regio’s Apeldoorn en Zwolle op. ,,Die regio’s zijn een beetje overloopgebied van de Randstad’’, weet Raspe. Overigens presteert niet de hele Randstad bovengemiddeld. Rotterdam groeit met het landelijk gemiddelde mee, de regio Den Haag blijft achter. Dat heeft ermee te maken dat de snelgroeiende bedrijvigheid daar minder zit. Rotterdam leunt bijvoorbeeld nog steeds zwaar op chemie en logistiek, twee bedrijfstakken met relatief geringe groei.

Hoe verder een regio weg ligt van de succesregio’s, hoe geringer de groei. Dat is op zich geen nieuws. Twintig jaar geleden bleef Limburg ook al achter bij de Randstad bijvoorbeeld. Maar die achterstand is geen wetmatigheid. Voor achterblijvende regio’s zijn er wel degelijk kansen. ,,Daarvoor zijn een paar zaken belangrijk. Kies een duidelijke niche. Limburg heeft veel chemie. Zet in op groene chemie, of op de materialenindustrie. In Groningen biedt de energietransitie mogelijkheden, waterstof bijvoorbeeld’’, geeft Raspe als voorbeelden.

Om kansen te pakken moet er goed worden samengewerkt tussen overheden en bedrijfsleven en kennisinstituten. Het moet voor bedrijven aantrekkelijk gemaakt worden zich in de periferie te vestigen. Dat vraagt ook om een goed woon- en werkklimaat. Dus voldoende huizen, recreatiemogelijkheden en goede culturele voorzieningen bijvoorbeeld, maar ook goede bereikbaarheid en investeren in opleiding van mensen.

Bekijk onze nieuwsvideo’s in onderstaande playlist: