Ooit was gehucht Windesheim het middelpunt van kerkelijk Europa, maar waarom eigenlijk?
De omvang van het dorp Windesheim staat in geen verhouding tot de betekenis van Windesheim in de geschiedenis van Nederland. Zaterdag werd onder leiding van Mink de Vries stilgestaan bij de vooraanstaande rol die Windesheim ooit vervulde. Waar hebben ze die aan te danken?
De bijbel
In Windesheim is in 1390 de Nederlandse vertaling in het Middelnederlands van het Nieuwe Testament gemaakt. Dit was de succesvolste vertaling van het Nieuwe Testament in de late middeleeuwen. Dus de bijbel zoals wij die kennen en lezen, kent voor een deel zijn oorsprong in Windesheim. Erasmus, opgeleid en opgevoed binnen de Moderne Devotie, is hier verder mee doorgegaan door het Nieuwe Testament terug te vertalen naar het oorspronkelijke Grieks.
Het Fraterhuis
Dirk van Herxen (1381–1457) geldt als een van de belangrijkste figuren binnen de Moderne Devotie, maar niemand die zijn naam kent. Van Herxen ligt begraven in Windesheim. Zijn grafplaat is deels bewaard gebleven.
Zijn ouders waren niet alleen zeer vermogend, ze waren ook zeer gelovig. Door hun contacten met de parochie in Deventer waren ze al snel op de hoogte van het gedachtegoed van Geert Groote, de stichter van de hervormingsbeweging van de Moderne Devotie. Dirk besloot in 1405 in te treden in het Fraterhuis Gregorius. Dit Fraterhuis was arm en kon wel wat van het vermogen van de familie Noertberghe gebruiken. Hij is uiteindelijk 47 jaar rector geweest, de langstzittende ooit, en heeft het Broederhuis in Zwolle tot grote bloei gebracht. Zwolle werd door alle andere Fraterhuizen in Nederland, België en Duitsland als het grote voorbeeld gezien.
Het kerkje en de bril
Het kerkje van Windesheim (van begin 16de eeuw) is eigenlijk een brouwerij. Iedereen kent het gebouwtje dat zo markant aan de doorgaande weg ligt, maar eigenlijk is het ‘slechts’ de voormalige brouwerij van het omvangrijke kloostercomplex dat in de middeleeuwen in Windesheim stond. Het klooster, ooit ommuurd, werd tijdens de Tachtigjarige Oorlog verwoest door de watergeuzen, rond 1570. Diverse roversbenden vielen hier binnen. Er bleef weinig over, behalve de brouwerij waarin nu wordt gekerkt.
Ook aardig: hier is de oudste bewaard gebleven bril van Nederland te bekijken, een hoornen kijkbril uit 1400, die in 1988 in een beerkuil werd gevonden. Het water was over het algemeen verontreinigd, omdat mensen gewoon hun behoefte deden in het water waaruit ook werd gedronken. Door bier te brouwen met een heel licht alcoholpercentage hadden ze bier dat minder ziektekiemen in zicht had.
Niemand kan om Windesheim heen
Windesheim geldt als middelpunt van kerkelijk Europa. Het klooster in Windesheim werd op initiatief van Florens Radewijns gesticht in 1387, toegestaan door zijn leermeester Geert Groote. Het klooster sloeg aan en vond veel weerklank. Vanuit Windesheim werden ooit rond de honderd kloosters aangestuurd, vooral in Nederland, België en Duitsland. Toen zij vol zaten kwamen er kapittels bij, waaronder Sion en Neuss. Daarbij hadden ze invloed over honderden broeder- en zusterhuizen. Alleen Amsterdam had al zeventien van die kloosters.
De financiering van het klooster Windesheim kwam van de familie Rechteren en van een groep rijke Amsterdammers, onder wie de biechtvader van Geert Groote, Gjisbert Dou. Mede door deze Gijsbert werd Amsterdam de grootste Moderne Devotie-stad. Wanneer u wilt weten wie Erasmus was, of Thomas a Kempis, waarom de IJsselstreek een eeuw eerder een Gouden Eeuw beleefde dan het westen van Nederland, of wie de binnensteden van de Nederlandse steden wil begrijpen, kan niet om Windesheim heen.
Sterfdatum Thomas a Kempis
Zaterdag hield gemeenschap Windesheim de nodige activiteiten rond de Moderne Devotie, zoals fiets- en wandeltochten, bezichtiging van de kerk en een tentoonstelling met videopresentatie over de geschiedenis van de Moderne Devotie. Mink de Vries kroop voor de gelegenheid in de huid van verschillende hoofdfiguren. Al deze activiteiten worden georganiseerd in het kader van het herdenkingsjaar rond de 550ste sterfdatum van Thomas a Kempis. Windesheim staat bekend als de plek waar het moederklooster van de Moderne Devotie heeft gestaan. Juist omdat die Moderne Devotie zoveel invloed heeft gehad in Noordwest-Europa, worden het hele jaar in Zwolle, Windesheim en Deventer allerlei activiteiten georganiseerd.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Nieuw tv-programma zoekt oplossingen voor problemen op Zwolse woningmarkt
Zwolle is een van de snelst groeiende steden in Nederland, waar alle knelpunten op de woningmarkt samenkomen. Dat maakt de Hanzestad de perfecte achtergrond van een nieuw onderzoeksprogramma over de problemen op de koophuismarkt. -
PREMIUMKAMPS DOET RECHT
‘Mishandeling? Nee, ik struikelde op dat duintje, en daardoor leek het alleen maar zo’
Ronald Kamps schrijft dagelijks over een rechtszaak uit de regio. De zaak van vandaag gaat over mishandeling van levensgezel. -
PREMIUM
24 uurs wandelestafette voor kankeronderzoek terug in Zwolle: ‘Ook belangrijk voor saamhorigheid’
Zwollenaren trokken zaterdag en ook vanochtend weer hun wandelschoenen aan om in estafettevorm te lopen voor geld voor kankeronderzoek. Met het 24 uurs-evenement Zet een Stap tegen Kanker heeft de stad een alternatief voor de aloude SamenLoop voor Hoop van KWF. -
PREMIUMGeld & Geluk
Ron en Yvonne wonen in Sri Lanka: ‘We houden van luxe, maar vinden snel iets duur’
In deze rubriek vragen we lezers naar hun relatie tussen Geld en Geluk. Ron en Yvonne hebben Sri Lanka even verruild voor Nederland. ‘Verbazend hoe ontevreden mensen hier kunnen zijn, terwijl ze zoveel keuzes hebben.’ -
PREMIUMBinnenkijken
Ze wonen in een stijlvol herenhuis, toch vertrekken Birgit en Martin voor ander pareltje
Birgit Verwer en Martin Hoorweg verkopen hun prachtige herenhuis aan de Valkenboslaan in Den Haag. Ze wilden al langer de stad uit, en hebben nu het pareltje gevonden dat ze zochten, in het buitengebied van het Achterhoekse Doetinchem wel te verstaan.
-
PREMIUM
Dalfsenaar weet er niets meer van dat hij in Zwolle frontaal op fietser botst, die zwaargewond raakt: ‘Vier uur van de film kwijt’
Het ene moment lag hij nog met griep op de bank in zijn huis in Dalfsen, het volgende moment in het ziekenhuis in Zwolle, waar hij hoorde dat hij bij een ongeluk betrokken was geraakt. Hij kwam op de Wipstrikkerallee met zijn snorfiets frontaal in botsing met een fietsster, die daarbij zwaargewond raakte. De 49-jarige J.W. beweert voor de rechtbank in Zwolle dat hij vier uur van ‘de film’ van die dag kwijt is. -
PREMIUManalyse
Van ‘kampioen’ tot degradant: VVD na 12 jaar buiten coalitie in Zwolle
‘Wij zijn de huizenkampioen’, riepen Zwolse VVD’ers in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen tegen iedereen die het horen wilde. Twee maanden later raakt de partij haar coalitiestek kwijt en wacht degradatie naar de oppositie. ,,Dit had ik niet verwacht.’’ -
Benzine in Duitsland vanaf volgende week 50 cent per liter goedkoper dan in Nederland
Duitsland voert op 1 juni een accijnsverlaging door, waardoor een liter Euro 95 dan 1,72 euro kost. Dat is bijna vijftig cent minder dan in Nederland. Ten opzichte van de Nederlandse adviesprijs bedraagt het verschil zelfs meer dan 60 cent.