Ooit was gehucht Windesheim het middelpunt van kerkelijk Europa, maar waarom eigenlijk?
De omvang van het dorp Windesheim staat in geen verhouding tot de betekenis van Windesheim in de geschiedenis van Nederland. Zaterdag werd onder leiding van Mink de Vries stilgestaan bij de vooraanstaande rol die Windesheim ooit vervulde. Waar hebben ze die aan te danken?
De bijbel
In Windesheim is in 1390 de Nederlandse vertaling in het Middelnederlands van het Nieuwe Testament gemaakt. Dit was de succesvolste vertaling van het Nieuwe Testament in de late middeleeuwen. Dus de bijbel zoals wij die kennen en lezen, kent voor een deel zijn oorsprong in Windesheim. Erasmus, opgeleid en opgevoed binnen de Moderne Devotie, is hier verder mee doorgegaan door het Nieuwe Testament terug te vertalen naar het oorspronkelijke Grieks.
Het Fraterhuis
Dirk van Herxen (1381–1457) geldt als een van de belangrijkste figuren binnen de Moderne Devotie, maar niemand die zijn naam kent. Van Herxen ligt begraven in Windesheim. Zijn grafplaat is deels bewaard gebleven.
Zijn ouders waren niet alleen zeer vermogend, ze waren ook zeer gelovig. Door hun contacten met de parochie in Deventer waren ze al snel op de hoogte van het gedachtegoed van Geert Groote, de stichter van de hervormingsbeweging van de Moderne Devotie. Dirk besloot in 1405 in te treden in het Fraterhuis Gregorius. Dit Fraterhuis was arm en kon wel wat van het vermogen van de familie Noertberghe gebruiken. Hij is uiteindelijk 47 jaar rector geweest, de langstzittende ooit, en heeft het Broederhuis in Zwolle tot grote bloei gebracht. Zwolle werd door alle andere Fraterhuizen in Nederland, België en Duitsland als het grote voorbeeld gezien.
Het kerkje en de bril
Het kerkje van Windesheim (van begin 16de eeuw) is eigenlijk een brouwerij. Iedereen kent het gebouwtje dat zo markant aan de doorgaande weg ligt, maar eigenlijk is het ‘slechts’ de voormalige brouwerij van het omvangrijke kloostercomplex dat in de middeleeuwen in Windesheim stond. Het klooster, ooit ommuurd, werd tijdens de Tachtigjarige Oorlog verwoest door de watergeuzen, rond 1570. Diverse roversbenden vielen hier binnen. Er bleef weinig over, behalve de brouwerij waarin nu wordt gekerkt.
Ook aardig: hier is de oudste bewaard gebleven bril van Nederland te bekijken, een hoornen kijkbril uit 1400, die in 1988 in een beerkuil werd gevonden. Het water was over het algemeen verontreinigd, omdat mensen gewoon hun behoefte deden in het water waaruit ook werd gedronken. Door bier te brouwen met een heel licht alcoholpercentage hadden ze bier dat minder ziektekiemen in zicht had.
Niemand kan om Windesheim heen
Windesheim geldt als middelpunt van kerkelijk Europa. Het klooster in Windesheim werd op initiatief van Florens Radewijns gesticht in 1387, toegestaan door zijn leermeester Geert Groote. Het klooster sloeg aan en vond veel weerklank. Vanuit Windesheim werden ooit rond de honderd kloosters aangestuurd, vooral in Nederland, België en Duitsland. Toen zij vol zaten kwamen er kapittels bij, waaronder Sion en Neuss. Daarbij hadden ze invloed over honderden broeder- en zusterhuizen. Alleen Amsterdam had al zeventien van die kloosters.
De financiering van het klooster Windesheim kwam van de familie Rechteren en van een groep rijke Amsterdammers, onder wie de biechtvader van Geert Groote, Gjisbert Dou. Mede door deze Gijsbert werd Amsterdam de grootste Moderne Devotie-stad. Wanneer u wilt weten wie Erasmus was, of Thomas a Kempis, waarom de IJsselstreek een eeuw eerder een Gouden Eeuw beleefde dan het westen van Nederland, of wie de binnensteden van de Nederlandse steden wil begrijpen, kan niet om Windesheim heen.
Sterfdatum Thomas a Kempis
Zaterdag hield gemeenschap Windesheim de nodige activiteiten rond de Moderne Devotie, zoals fiets- en wandeltochten, bezichtiging van de kerk en een tentoonstelling met videopresentatie over de geschiedenis van de Moderne Devotie. Mink de Vries kroop voor de gelegenheid in de huid van verschillende hoofdfiguren. Al deze activiteiten worden georganiseerd in het kader van het herdenkingsjaar rond de 550ste sterfdatum van Thomas a Kempis. Windesheim staat bekend als de plek waar het moederklooster van de Moderne Devotie heeft gestaan. Juist omdat die Moderne Devotie zoveel invloed heeft gehad in Noordwest-Europa, worden het hele jaar in Zwolle, Windesheim en Deventer allerlei activiteiten georganiseerd.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
‘Overhangende rupsen’ terug in Zwolle, maar met stofzuigers bewapende gemeente is klaar voor de strijd
Zwolle -
Op deze plekken kun je een elektrische auto beter niet opladen
Het scheelt flink in de portemonnee waar je in ons land je auto oplaadt. In ondergrondse parkeerplaatsen is het altijd duur. Daar ben je gemiddeld 16,8 procent duurder uit dan elders in de gemeente. -
6 tips
Ga schulden gelijk te lijf: ‘Oogkleppen ophouden en post niet openmaken is geen goed idee’
Voor het eerst sinds 2013 maken we ons méér zorgen over onze financiële situatie. Dat maakte het CBS vanochtend bekend. Met de hard stijgende prijzen voor het levensonderhoud kun je gemakkelijk in financiële nood raken. ,,Ongemerkt wordt alles duurder en opeens is het geld op.’’ Zes tips om schulden het hoofd te bieden. -
indebuurt.nl
Fundaparel: in dit Zwolse steegje zit een groot appartement met dakterras 'verstopt'
In de gemeente Zwolle staan regelmatig bijzondere huizen te koop. Van kleine arbeiderswoningen tot opvallende stadsvilla’s. Zo staat er in de Kapelsteeg, vlak bij de Sassenstraat in hartje Zwolle, een riant appartement met dakterras en vide te koop. Kijk je mee? -
PREMIUMDe erfenis
‘Wij dachten altijd dat oom Henk glazenwasser was, maar dat bleek niet zo te zijn’
Carla (59) en twee andere familieleden bleken de enige bloedverwanten en erfgenamen te zijn van oom Henk. Een erfenis kan je leven veranderen. In deze serie deelt elke week iemand zijn of haar verhaal.
-
PREMIUM
Automobilist (75) rijdt fietser omver in Zwolle: ‘Mijn vrouw kon waarschuwing niet meer uit haar mond krijgen’
Zwolle -
-
-
PREMIUMVan wieg tot graf
No-nonsens en ‘met pit in de mouwen’, tot zijn kinderen Gerard (84) zien wegglijden
Met miljoenen aan waardepapieren op pad, kelneren in de schouwburg, zeulen met zware zakken kolen of veevoer. Zwollenaar Gerard Grafhorst (84) doet het allemaal. De lijst lijkt oneindig. Hofmeester op Curaçao, beheerder van de kantine van de Zwolsche Boys. En voor zijn kinderen was hij, op vakantie, de man van de drie V’s. -
Heino viert 100 jaar basisschool de Gouden Emmer met feestweek
Basisschool De Gouden Emmer in Heino viert haar 100-jarig bestaan met een speciale feestweek. Eigenlijk bestaat de school al langer, maar dat feestje ging niet door.Heino